ریشه یابی حسادت و درمان آن
پزشکی و سلامت › روانشناسی
- 97/08/26
در حسادت، غالباً نوعي ترس وجود دارد، زيرا حسود احساس مي کند که ديگري ،عاطفه شخص مورد علاقه او را نسبت به وي به خطر انداخته و يا مقامي را که او انتظار رسيدن به آن را داشته، احراز کرده است، بنابراين، موقعيتي که حسادت را برمي انگيزد، معمولاً يک موقعيت اجتماعي است.منشأ و ریشه حسادت
محرک هاي حسادت در وجود هر شخص بستگي به موقعيت ها، شرايط محيطي و روابط اجتماعي دارد كه به ويژه بايد در وجود اشخاص جست و جو کرد. در اين جا به بر خی از آنها شاره میکنیم:
- خانواده و تفاوت هاي فردي؛ رقابت يکي از فرزندان نسبت به ساير خواهران و برادران، يکي از زمينه هاي مساعد و عمده رشد حسادت در کودکان است و والدين آن را طبيعي مي دانند.
- حسادت اولين فرزند نسبت به کودکان بعدي ، زيرا تاكنون تمام محبت و توجه والدين را به خود اختصاص داده بود و حال با تولد فرزند دوم، اين فرصت از او گرفته مي شود .
- حسادت درخانواده هاي 2 يا 3 فرزندي، بيش از خانواده هاي پرجمعيت است.
- توجه افراطي و نگراني و مراقبت بيش از حد به بچه ها ، حسادت بين كودكان را به همراه دارد.
- شيوه منظم و ثابت در تربيت فرزند در مقايسه با والديني كه برخورد بي ثبات و متغير دارند ، رفتار هاي حسادت آميز در فرزند را بیشتر میکند.
- حسادت در بين دختران بيشتر از پسران است.
- حسادت در بين فرزندان باهوش تر بيشتر است.
درمان حسادت در بزرگسالي
براي درمان حسادت در بزرگ سالي، بايد ريشه آن را شناخت تا بتوان با از بين بردن آن، حسادت را درمان نمود. مي توان گفت ريشه اصلي حسادت ، ضعف فکري در نحوه تلقي امور و بدبيني است بدبيني و کج فکري هنگام حسادت به نظام جهان هستي و خداي متعال تغيير جهت مي دهد، فرد وسعت فضل الهي را انکار مي کند و يا فکر ميكند خدا او را دوست نداشته که فلان نعمت را به او نداده است. به همين دليل، در بعضي روايات، ريشه «حسادت » ، کفر و انکار فضل الهي ذکر شده است
با توجه به ريشه حسادت، مي توان راهی برای درمان ارائه داد
- توجه به رحمت و حکمت خداي متعال: توجه به گستردگي نعمت ها و اين كه محدوديت در بهره مندي از نعمت ها ، به دليل حکمت هايي است که خداوند در اداره اين عالم به کار گرفته است ، مي تواند چاره بدبيني در حسود باشد. توجه به اين مطلب زمينه را براي قناعت و راضي بودن فرد به آنچه از امکانات برايش فراهم شده آماده مي کند و او را از حسادت نسبت به نعمت هايي که در دست ديگران است، باز
مي دارد.
دين اسلام ، پيروان خود را همواره به بي اعتنايي نسبت به آنچه در دست مردم قرار دارد و بي ارزش شمردن بهره مندي هاي مادي و بسنده نمودن به قدر کفايت همراه با پاکي و عفاف، دعوت نموده است.
- توجه به موقعيت و امکانات شخصي: علاوه بر مورد فوق ، توجه به آنچه را که حسود به صورت بالفعل دارد، مي تواند راه عملي ديگري براي مبارزه با حسادت باشد . اگر فرد محاسبه کند «من چه نعمت هاي زيادي دارم که ديگران ندارند و مي توانم با تلاش و به کارگيري توان خود، بيش از اين هم به دست آورم » ، او را کمک مي کند تا ريشه حسادت را در درون خود بخشکاند.
- توجه به ضررهاي حسادت: تلقي حسادت به عنوان يک بيماري خطرناک، مي تواند زمينه را براي درمان آن فراهم آورد. حسد موجب ضررهاي بدني و نيز رنج و اندوه فراگير و طولاني مي شود. توجه به اين نكته که حسادت پيش از فرد مورد حسادت، اولين ضربه را بر حسود وارد مي آورد (14) مي تواند مورد توجه قرار گيرد.
ريشه حسادت، فکر است، اما کسي که به حسادت مبتلا شده غير از توجه به جنبه هاي فکري و شناختي، بايد با آثار بد حسادت مانند نفرت و کينه نيز به مقابله برخيزد و با اتخاذ روش هايي ، براي از بين بردن آثار نامطلوب حسادت همت كند.
ملامحسن فيض کاشاني در محجه البيضاء ، دو مرحله را در مبارزه با حسادت عنوان كرده است:
1) تمرين بر ترتيب اثر ندادن به حسادت و رفتار بر ضد آن : فرد به جاي بدگويي، آگاهانه به تعريف و تمجيد طرف مقابل بپردازد و به جاي تکبر، تواضع نسبت به او را در پيش گيرد.
2) ايجاد رابطه عاطفي مثبت بين خود و فرد مورد حسادت : وقتي حسود رفتار خود را اصلاح کند، طرف مقابل اين مسأله را مي فهمد و نسبت به او نرم مي شود. اين مي تواند زمينه رواني مناسبي براي محبت و دوستي فراهم آورد، چون واکنش طبيعي فرد مورد حسادت در اين هنگام، نيکي و مهر خواهد بود. به اين ترتيب زمينه توافق قلبي و برطرف شدن حسادت و از بين رفتن آثار رواني نامطلوب آن فراهم مي گردد.
اين روش را قرآن کريم براي رفع کينه ها در روابط بين افراد پيشنهاد مي کند.
ذكر اين نكته نيز ضروري است كه براي درمان حسادت، اطرافيان و اجتماع هر يك وظايفي دارند و بايد به فرد کمک کنند تا زمينه هاي بروز حسادت و رفتارهاي حسادت آميز از ميان برداشته شود.انشاالله با تلاش براي غلبه بر هيجان حسادت ، جامعه اي با آرامش رواني داشته باشيم.
