مهمترین دلایل ناباروری در مردان
پزشکی و سلامت › بارداری و کودک
- 98/09/23
حدود ۲۰ درصد زوج‌های ایرانی دچار مشکلات ناباروری هستند. یکی از علل ناباروری در زوج‌ها ناشی از ناباروری مرد است. پیگیری به موقع و انجام آزمایش‌های لازم برای تشخیص دلیل ناباروری در مردان می‌تواند منجر به درمان مشکل و افزایش شانس بارداری زوج‌ها شود. در این مطلب می‌توانید با ناباروری مردان و روش‌های درمان آن آشنا شوید.عوامل مؤثر در ناباروری مردان
در صورت داشتن مشکل باروری، متخصص معمولاً وضعیت سلامت مرد و زن را بررسی می‌کند. برای بررسی توانایی باروری مرد، پزشک علاوه بر آزمایش‌های خون و اسپرم، نیاز به دانستن سابقۀ پزشکی و سبک زندگی او دارد. برخی از سوابق خانوادگی یا روش زندگی مرد ممکن است بر توانایی باروری او تأثیرگذار باشد. برخی از مواردی که می‌تواند تأثیر منفی بر توانایی باروری مرد داشته باشد، در زیر آورده شده است:
- مصرف دخانیات و مواد مخدر
- مصرف نوشیدنی‌های الکلی
- مصرف داروهای استروئیدهای آنابولیک مورد استفادۀ بدن‌ساز‌ها
- مصرف داروهای حاوی تستوسترون یا داروهای درمان آرتروز، فشار خون، افسردگی، سرطان، عفونت یا اختلالات گوارشی
- بیماری مزمن مثل دیابت، سرطان یا بیماری تیروئید
- تغذیۀ نامناسب
- اضافه وزن زیاد
- قرار گرفتن در معرض سموم نظیر آفت‌کش‌ها یا سرب
- بیضهٔ نهفته در سنین نوزادی یا کودکی
- ابتلا به فتق بیضه
- سابقۀ ابتلا به بیماری آمیزشی نظیر کلامیدیا یا سوزاک
در صورت وجود این فاکتورهای افزایش خطر، پزشک خود را در جریان قرار دهید و از او دربارۀ راه‌های افزایش شانس داشتن یک بارداری سالم راهنمایی بگیرید.
مشکلات انزال مردان
درصد کمی از مردان به انسداد مجرای انزال دچار هستند که مانع از رسیدن اسپرم به مایع انزال می‌شود. انسداد یا آسیب دیدن اندامی که اسپرم را از بیضه‌ها خارج یا اسپرم را به مجاری انزال هدایت می‌کند باعث می‌شود اسپرم در مایع منی وجود نداشته باشد. برخی مردان نیز به انزال پس‌گرد دچار هستند. انزال پس‌گرد زمانی رخ می‌دهد که مایع منی به جای خارج شدن از آلت تناسلی هنگام انزال، وارد مثانه می‌شود، زیرا ماهیچۀ موجود در دهانۀ مثانه به درستی عمل نمی‌کند. آسیب، عفونت، دیابت، مشکلات نورولوژیک، نقص‌های مادرزادی یا وازکتومی می‌تواند باعث بروز مشکلاتی در انزالی شود.
این مشکلات معمولاً علائمی ندارد، اما در صورت دچار شدن به انزال پس‌گرد، ممکن است شاهد کدر بودن ادرار باشید یا هنگام رابطۀ جنسی و انزال، مقدار کمی مایع یا هیچ مایعی از آلت تناسلی خارج نشود. پزشک برای درمان این مشکلات ممکن است عمل جراحی را توصیه کند. همچنین در صورت وجود این مشکل پزشک می‌تواند با استخراج اسپرم از مرد و با روش IUI، روش IVF و میکرواینجکشن مشکل بارداری را رفع کند.
تعداد و کیفیت اسپرم ها
اسپرم ممکن است در صورت کم بودن تعداد اسپرم‌ها در مایع منی، کم‌تحرکی یا غیرطبیعی بودن شکل اسپرم‌ها قادر به بارورسازی تخمک نباشد. مشکلات مربوط به تولید اسپرم یا کیفیت آن ممکن است به خاطر عدم تعادل هورمونی، بیماری یا صدمه دیدن اندام‌های ادراری یا تناسلی، تب یا قرار گرفتن در معرض گرمای شدید، برخی اختلالات ژنتیکی و برخی مواد مخدر و سموم اتفاق بیفتد. این مشکل هیچ علائم خاصی ندارد و پزشک با انجام آزمایش آنالیز اسپرم می‌تواند به آن پی ببرد.
در این آزمایش وضعیت اسپرم در مایع منی مرد بررسی می‌شود. پزشک ممکن است برای درمان این نوع مشکل، داروهای باروری برای مرد تجویز کند. این داروها در ساخته شدن اسپرم‌های دارای کیفیت مؤثر است. همچنین درصورتی‌که به اندازۀ کافی اسپرم سالم وجود داشته باشد، پزشک ممکن است روش IUI، روش IVF و میکرواینجکشن را توصیه کند. در این روش، تخمک زن از رحم خارج می‌شود و با اسپرم‌های جمع‌آوری‌شدۀ مرد در محیط آزمایشگاهی بارور می‌شود.
پادتن های ضداسپرم
یکی دیگر از مشکلات ناباروری در مردان، تولید پادتن‌هایی در بدن مرد است که بر ضد اسپرم فعالیت می‌کند و موجب اختلال در عملکرد اسپرم‌ها می‌شود و تحرک و قدرت باوری اسپرم را کاهش می‌دهد. این پادتن‌ها معمولاً در افرادی که وازکتومی انجام داده‌اند یا دچار انسداد لوله‌ها شده‌اند بیشتر به وجود می‌آید. برای درمان این مشکل پزشک معمولاً روش IVF و میکرواینجکشن را استفاده می‌کند. همچنین ممکن است پزشک مصرف استروئید‌هایی مثل پردنیزون را برای سرکوب پادتن‌ها تجویز کند. البته مصرف طولانی‌مدت این داروها ممکن است عوارضی را برای مردان به دنبال داشته باشد.
واریکوسل و ناباروری
واریسی و متورم شدن سیاهرگ‌های کیسۀ بیضه یا اسکروتوم را واریکوسل می‌گویند. واریکوسل باعث افزایش دمای بیضه‌ها می‌شود که ممکن است بر تولید اسپرم تأثیر منفی داشته باشد. این مشکل در اغلب مردان هیچ علامتی به همراه ندارد، اما برخی در ناحیۀ کیسۀ بیضه احساس درد می‌کنند، مخصوصاً پس از نشستن، ایستادن یا ورزش کردن به مدت طولانی که ممکن است این درد به صورت پراکنده یا متمرکز باشد.
پزشک معمولاً با معاینۀ بیضه یا سونوگرافی احتمال وجود واریکوسل را بررسی می‌کند. اگر واریکوسل باروری مرد را تحت تأثیر قرار داده باشد، ممکن است پزشک با جراحی مشکل را رفع کند. همچنین با روش‌های درمان ناباروری مثل تلقیح داخل رحمی اسپرم یا IUI ، لقاح خارج از رحم یا IVF و میکرواینجکشن می‌تواند به باروری کمک کند.
درمان سرطان :
شیمی درمانی و اشعه درمانی می تواند باعث عقیم شدن و یا ناهنجاری اسپرم ها شود.
عوامل مربوط به سبک زندگی :
این عوامل شامل مواردی است که درجه حرارت کیسه بیضه ها را بالا می برد مانند استفاده از وان آب داغ یا استحمام طولانی با آب داغ) و یا به تولید اسپرم آسیب می رساند. تعداد زیادی از داروهای درمانی یا تفریحی می توانند باروری مرد را کاهش دهند. این داروها شامل الکل، ماریجوانا، کوکائین، سیگار، استروئید آنابولیک، سولفاسالازین، سایدمتیدین (تاگامت که برای زخم ها استفاده می شود)، نیتروفورانتوئین ( برای عفونت ادراری استفاده می شود)، داروهای ضدفشار خون بالا ( خصوصا مسدود کننده های کانال کلسیم )، آسپرین، دیلانتین ( برای فلج مغزی استفاده می شود )، کلکیسین و داروهای ضدافسردگی هستند که البته قطع بسیاری از این داروها ممکن است به سلامت عمومی فرد آسیب برساند. قرار گرفتن در معرض مواد شیمیایی خاص مانند سرب و آرسنیک و بسیاری از انواع رنگ ها و جلادهنده ها هم می تواند بر باروری مردان تاثیر منفی داشته باشد.
