از سقز یا کندر چه می دانید؟

پزشکی و سلامت › تغذیه

- 97/08/10

سقز یا کندر از جمله مفید ترین گیاهان دارویی است که مصرف آن فواید بسیاری را برای سلامت فرد به دنبال دارد. قسمت اصلی این گیاه که مورد استفاده قرار می گیرد شیره این گیاه است که مصارف بسیاری را در طب سنتی و صنایع غذایی دارد.
خواص سقز (wild pistacio) شامل درمان یبوست، پاکسازی معده، جلوگیری از پوسیدگی دندان و جلای آن، رفع بوی بد دهان، تقویت چشم و درمان کچلی است.

سقز صمغ یا شیره غلیظ درخت بنه است. معمولا از تنه این درخت در فصل پاییز به طور طبیعی یا با ایجاد شکاف صمغی خارج می‌شود که در فارسی به آن سقز گویند و در ساخت آدامس مورد استفاده قرار می‌گیرد. همچنین خواص درمانی و صنعتی بسیاری دارد. نام‌های دیگر سقز، بنه و پسته کوهی است. درخت سقز از تیره پسته‌ایان بوده با ارتفاع ۲ تا ۷ متر که گاهی به ۹ متر هم می‌رسد و معولا در کوهستان‌های با آب و هوای نه چندان سرد می‌روید. عمر درخت سقز طولانی بوده در بعضی مناطق ایران درختهایی با عمر ۱۵۰۰ سال یافت می‌شود و در حال حضر جزو لیست درختان حفاظت شده قرار دارد. قسمتهای مورد استفاده درخت سقز، میوه، برگ، صمغ و گالهای گیاه است. سقز داررای تربانتین و کلوفان است که از درجه خلوص بالایی برخوردار می‌باشد. به طور کلی سقز جزو دسته صمغ‌هایی قرار می‌گیرد که دارای خواص دارویی، خوراکی و صنعتی فراوان است و در طب سنتی نیز مورد استفاده قرار میگیرد. برای آشنایی بیشتر با مضرات و خواص سقز با ما همراه باشید.

برخی خواص دارویی سقز (بنه) عبارتند از:

جویدن سقز نقش بسیار مهمی در پاکسازی معده و دستگاه گوارش دارد.
جویدن سقز بوی بد دهان را رفع و برای افرادی که دچار خشکی دهان هستند، جویدن مستمر آن توصیه می‌شود.
به نظر بسیاری از دندانپزشکان، استفاده از خواص سقز برای سفیدی رنگ دندان‌ها و جلوگیری از پوسیدگی آنها بسیار مفید است.
خوردن شیره سقز در حالت ناشتا، باعث دفع سنگ کلیه خواهد شد.
نرم کردن سینه و تسکین دردهای ریوی، از خواص سقز بوده به این منظور از پودر سقز به صورت خوراکی استفاده می‌شود.
صمغ درخت بنه (سقز) مخلوط با روغن زیتون، جهت بر طرف کردن و رمها و ترک پوست و خارش آن سودمند مى‌باشد.
مالیدن شیره سقز روی زخم به التیام آن کمک می‌کند و مخلوط سقز با عسل و عصاره آلوئه ورا جهت التیام زخم های دیابتی موثر است.
یکی دیگر از خواص سقز، تقویت چشم،تسکین دردهای مفصلی و روماتیسمی است، به این منظور سقز را باید بخاپز استفاده کرد.
برای پاک کردن کبد و رفع سردرد از ترشی بنه می‌توان استفاده کرد.
از شیره سقز برای درمان یبوست استفاده می‌شود، همچنین به هضم غذا کمک کرده و اشتها آور است.
ابن سینا از خواص سقز، برای درمان برخی بیماری‌های گوارشی استفاده می‌کرده است.
مخلوط صمغ سقز با زفت برای درمان کچلی موثر است.
سقز همانند آنتی بیوتیک، با باکتریهای عامل زخم معده و زخم اثنی عشر مقابله می‌کند.
جهت رفع کم‌خونی از بنه می‌توان استفاده کرد، معمولاً در غذاهای محلی مانند کشک به جای گردو از بنه استفاده می‌کنند.
خوردن میوه بنه جهت تقویت نیروی جنسی مفید می‌باشد.
میوه بنه داراى ویتامین هاى A, B, D مى‌باشد و به همین جهت مقوى اعصاب بوده و ترک لب را معالجه و از شب کورى جلوگیرى مى کند.
از میوه یا دانه بنه، روغن خوراکی بسیار خوبی به دست می‌آید که داروی طحال است.

کاربرد سقز در صنایع

کاربردهای دیگر سقز، در صنایع ساخت چسب، لاک، صنایع رنگ، صنایع پلیمری و صنایع داروسازی است، همچنین به عنوان املسیون در تهیه روغنهای چاپ، پارکت و کفپوش از آن استفاده می‌شود. کلوفان خام موجود در این صمغ، به عنوان حجیم کننده و پرکننده صمغ های گران‌بها، آهار کاغذ، چسب و از مشتقات آن در روغن‌های معدنی، مرکب چاپ روزنامه‌ها، محلول‌های چسبی، روغن‌های کابل، مایع جوشکاری، کف پوش، تهیه رزینات فلزی، صنایع کاغذهای اختصاصی، رنگ‌های سرامیکی و … است.