عواملی که موجب سکته مغزی می شوند
پزشکی و سلامت › پزشکی
- 97/10/07
در 90درصد موارد، 10عامل فشار خون، چربی خون، قند خون، استعمال سیگار، مصرف الکل، افزایش وزن، عدم ورزش، تغذیه نامناسب، استرس، بیماری‌های قلبی و مصرف الکل علت اصلی بروز سکته مغزی در بین افراد بوده است.متاسفانه جوانان ما به دنبال افزایش شهرنشینی و شیوع فرهنگ غلط آن دچار عدم تحرک، عدم مصرف میوه و سبزی، چاقی و ... شدند که این مسائل موجب شیوع سکته مغزی در آنها شده است.
با توجه به اینکه عوامل سکته مغزی در بین تمام مردم جهان برابر است، اما متاسفانه شیوع آن در جوانان ایرانی به دلیل سبک زندگی و عدم توجه به عوامل سلامتی، بیشتر است. متاسفانه جوانان ایرانی هنگامی که دچار عارضه می‌شوند، یا به پزشک مراجعه نمی‌کنند یا در صورت مراجعه و تشخیص، روند درمان را پیگیری نمی‌کنند. البته ژنتیک نیز در بروز سکته مغزی نقش مهمی دارد و افرادی که سابقه خانوادگی این عارضه را دارند، بیشتر در معرض خطر هستند.
سکته مغزی به دو دسته تقسیم می‌شوند؛ سکته‌هایی که در اثر خونریزی در بافت مغز ایجاد می‌شوند و سکته‌هایی که در اثر ایجاد لخته در عروق مغز پدیدار می‌شوند. در مورد دوم چنانچه بیماران در چهار ساعت اول بروز علایم به اورژانس مراجعه کنند، می‌توان با تزریق داروی حل کننده لخته، تا حد زیادی سلول‌های مغزی را نجات داد و از فلج دایمی یا ناتوانی بیمار در صحبت کردن جلو گیری کرد.
اگر افرادی که دچار سکته مغزی (سکته‌هایی که موجب ایجاد لخته خون می‌شود) می‌شوند در چهار ساعت اولیه بروز سکته به بیمارستان مراجعه کنند، درمان می‌شوند؛ در غیر اینصورت عوارض سکته بروز می‌یابد.
علل ایجاد کننده سکته مغزی
سن بالا؛ بزرگ‌ترین عامل خطر برای سکته مغزی سن بالاست. همان طور که می‌دانید بیشتر افراد پیر مبتلا به سکته مغزی می‌شوند.
علاوه بر عامل سن، تعدادی از بیماری‌ها نیز می‌توانند خطر سکته را افزایش دهند. در بیشتر بیماران دچار سکته مغزی، یک یا چند تا از این بیماری ها وجود دارد.
مهمترین آنها عبارتند از:
دیابت کنترل نشده، ضایعه دریچه‌ای قلب، بیماری‌های دریچه‌ای قلب به خصوص در جوانان که از مهمترین علل بروز سکته‌های مغزی است.
معمولاً علل شایع سکته‌های مغزی در ایران فشار خون بالا، چربی بالا، دیابت، چاقی و کشیدن سیگار می‌باشد.
علائم سکته مغزی چیست و اطرافیان باید چه کار کند؟
در هنگام سکته‌مغزی ممکن است بیمار اختلال در صحبت کردن پیدا کند، صورت او کج شود، در راه رفتن نیمه بدن خود را بکشد یا فلج کامل پیدا کند یا به اغما برود. اختلال ناگهانی در بینایی یک یا هر دو چشم، عدم تعادل و سرگیجه، تهوع و استفراغ، از دست رفتن هوشیاری از سایر علایم است.
وظیفه اطرافیان، بردن بیمار نزد متخصص مغز و اعصاب یا رساندن او به اورژانس بیمارستان می‌باشد. لازم به ذکر است که علایم ذکر شده مخصوص سکته نیست و می‌تواند در بیماری‌های دیگر هم ایجاد شود. ولی وقتی علت آن سکته باشد، به طور ناگهانی و سریع ایجاد می‌شود. باید این باور غلط که بیمار سکته‌ای را نباید حرکت داد از میان برود.
عوامل مهم ایجاد کننده سکته مغزی کدام است یا این عوامل قابل درمان هستند؟
برای پیشگیری از سکته مغزی باید از عوامل ایجاد‌کننده آن پرهیز نمود؛ مثل سیگار، رژیم پرچربی، دیابت، رژیم پر نمک و در افراد دارای فشارخون بالا، کنترل فشار و کنترل دیابت ضروری است. بهتر است این بیماران روزی یک عدد قرص آسپرین جهت پیشگیری استفاده کنند.
پیشگیری از سکته مغزی
پیشگیری از سکته مغزی به طرق مختلفی امکان‌پذیر است. یکی از این راه‌ها می‌تواند مصرف روزی یک عدد قرص آسپرین باشد. مهمترین اقدام لازم برای پیشگیری از بروز سکته مغزی حذف یا کاهش عوامل خطر و زمینه‌ساز بیماری است. رژیم غذایی مناسب، کنترل و درمان بیماری‌های قلبی و ترک سیگار از مهمترین کارها برای پیشگیری از سکته مغزی هستند. بهتر است بیماران دچار سکته مغزی، روزی یک عدد قرص آسپرین جهت پیشگیری استفاده کنند.
درمان عوارض سکته مغزی
برای درمان عوارض سکته مغزی باید از پزشک متخصص مغز و اعصاب کمک گرفت و فیزیوتراپی می‌تواند نقش عمده‌ای در راه‌اندازی بیمار داشته باشد. درمان‌هایی که در مرحله حاد انجام می‌شود، بیشتر متوجه کاهش قدرت انعقاد خون (در مواردی که سکته به علت بسته شدن رگ باشد)، کاهش ورم مغز، کنترل فشارخون و قندخون و علایم حیاتی بیمار است. اخیراً داروی جدیدی یافت شده که در صورتی که بیمار قبل از 3ساعت از شروع علایم به بیمارستان برسد ممکن است با این دارو بتوان لخته‌ای که رگ را مسدود کرده است حل نمود و علایم را به‌طور کامل از بین برد. البته این روش هنوز امتحان خود را پس نداده است. پس از این که بیمار وضعیت ثابتی پیدا کرد، فیزیوتراپی معمولاً شروع می‌شود. انجام فیزیوتراپی خصوصاً در ماه اول پس از سکته مغزی بسیار مهم است.
بیمارانی که مشکل حادی ندارند و می‌توانند تغذیه معمولی داشته باشند، باید مصرف سبزیجات و میوه‌ها را که سرشار از آنتی‌اکسیدان است، در رژیم غذایی‌شان افزایش دهند. در حقیقت، آنتی‌اکسیدانی که در میوه‌ها و سبزیجات و بویژه انواع رنگی آنها وجود دارد، یکی از عوامل موثر در سلامت عروق به‌حساب می‌آید و از آسیب دیدن جدار عروق پیشگیری می‌کند.
از طرف دیگر، مصرف این مواد غذایی به دلیل داشتن پتاسیم در کنترل فشار خون هم مفید خواهد بود. فیبر موجود در میوه‌ها و سبزیجات نیز موجب کاهش کلسترول می‌شود و فولات موجود در آنها هم هموسیستئین را که یکی از عوامل خطرساز حمله‌ها و سکته‌های مغزی است، کاهش می‌دهد. بنابراین افزایش مصرف میوه‌ها و سبزیجات اهمیت ویژه‌ای دارد و توصیه می‌شود 5 واحد از سبزیجات و دو واحد از میوه‌ها در طول روز مصرف شود که هر نیم لیوان سبزیجات پخته یا یک لیوان سبزیجات خام، به‌عنوان یک واحد به حساب می‌آید.
همچنین بهتر است یک واحد از سبزیجات را در وعده صبحانه، دو واحد هنگام ناهار و دو واحد هم در شام مصرف کنید که یکی از این دو واحد هم حتما باید به صورت پخته و یک واحد به‌صورت خام باشد، چون جذب آنتی‌اکسیدان‌های سبزیجات پخته بیشتر است. میوه‌ها به‌دلیل اینکه حاوی قند هستند، مصرف‌شان محدودتر می‌شود ولی به‌طور کلی توصیه می‌کنیم حداقل دو واحد میوه نیز در طول روز مصرف شود.
