علل قوز قرنیه و راه های درمان آن
پزشکی و سلامت › پزشکی
- 97/09/18
کراتوکونوس یا قوز قرنیه یک بیماری چشمی پیش رونده است که معمولاً در سنین نوجوانی و اوایل جوانی آغاز می شود و به تدریج تا سن حدود 35-40 سالگی پیشرفت می کند. در این بیماری قرنیه فرد تدریجاً نازک شده، حالت نامنظم به خود می گیرد. در حالت طبیعی ساختمان قرنیه به صورت بخشی از یک کره است، اما در فرد مبتلا به کراتوکونوس، قرنیه به تدریج رو به جلو برآمده شده، حالت مخروطی پیدا می کند. از آنجا که قرنیه مهم ترین سطح انکساری چشم می باشد، نامنظمی ایجاد شده در سطح قرنیه بر انکسار نور ورودی به چشم تاثیر منفی گذاشته، باعث کاهش کیفیت تصویر ایجاد شده بر روی شبکیه می گردد. این بیماری در اکثر موارد دو طرفه است، گرچه ممکن است شدت آن در دو چشم تفاوت زیادی با یکدیگر داشته باشد.علائم قوز قرنیه
در مرحله نهفته بیماران هیچ علامت بالینی ظاهری ندارند، جز اینکه تغییرات مکرری در شماره عینک آنها پدید می آید که به صورت نزدیک بینی و آستیگماتیسم منظم یا نامنظم متوسط تا شدید بروز می کند.
علی رغم اینکه بیماری دو طرفه است، ولی ممکن است گاهی به شکل یک طرفه و یا دو طرفه کاملاً غیر یکسان بروز کند. در کاهش دیدی که با عینک به سختی اصلاح می شود یا قابل اصلاح نیست، تشخیص کراتوکونوس مورد شک می باشد.
دلایل ایجاد قوز قرنیه
نقش اختلالات ارثي در قوز قرنيه دقيقاً مشخص نشده است، به طوري كه فقط در 7% بيماران سابقه خانوادگي وجود دارد.
آسيب هاي ناشي از لنزهاي سخت تماسي طي چند سال استفاده يا مالشهاي مكرر چشم به دنبال بيماريهاي آلرژيك چشمي نيز در ايجاد اين بيماري احتمالاً نقش دارد.
همراهي اين عارضه با ساير بيماريهاي چشمي يا بيماريهاي عمومي نيز وجود دارد.
تشخيص قوز قرنیه
در معاينه با دستگاهي به نام اسليت لامپ توسط چشم پزشك، كراتوكونوس در مراحل متوسط تا پيشرفته قابل تشخيص است، ولي در مراحل اوليه بيماري با وسايلي چون كراتومتري و توپوگرافي (تعيين نقشه قرنيه )، پاكي متري (تعيين ضخامت قرنيه )، مي توان قوز قرنيه را تشخيص داد.
در كراتوكونوس يا قوز قرنيه، قدرت قرنيه به طور منظم يا نامنظم افزايش يافته و نقشه توپوگرافي قرنيه اين مساله را تاييد مي كند و ضخامت قرنيه نيز به تدريج كاهش مي يابد كه با پاكي متري مي توان آن را مشخص كرد.
درمان کراتوکونوس یا قوز قرنیه
عینک یا لنز نرم:
در انواع خفیف بیماری، عینک یا لنز نرم ممکن است کمک کننده باشد، ولی با پیشرفت بیماری و نازک تر شدن و تغییر شکل بیشتر قرنیه، این درمان‌ها دیگر چندان کارساز نخواهد بود.
لنزهای سخت:
درمان بعدی بیماری، استفاده از لنزهای سخت دارای قابلیت نفوذ گاز است. این لنزها قابلیت بیشتری برای اصلاح آستیگاتیسم نامنظم ناشی از کراتوکونوس (قوز قرنیه) دارند. قرار گیری مناسب لنز بر روی قرنیه مبتلا به کراتوکونوس (قوز قرنیه) کاری ظریف و زمان گیر است.
به همین دلیل مراجعات مکرر برای تنظیم لنز و اصلاح نسخه، غیر قابل اجتناب است. این فرایند با نازک تر شدن و تغییر شکل بیشتر قرنیه، نیاز به تکرار داشته و نسخه بیمار باید مجددا تغییر داده شود.
عمل جراحی قوز قرنیه:
در صورتی که قرنیه قادر به تحمل لنز سخت نبوده و یا لنز توانایی اصلاح دید بیمار را نداشته باشد، قدم بعدی، پیوند قرنیه است.
استفاده از حلقه های داخل قرنیه برای درمان قوز قرنیه
یکی دیگر از درمان های جراحی که برای قوز قرنیه وجود دارد، می باشد. این نوع از درمان در بعضی از قوزهای خفیف تا متوسط که کنتاکت لنز را نمی توانند تحمل کنند، کاربرد دارد.
مطالعه بر روی این روش در چند سال اخیر در جریان بوده و نتایج نشان دهنده بهبود نسبی بیماران است، هر چند نشان داده نشده است که این روش مانع پیشرفت بیماری شود. این حلقه ها با کاهش میزان آستیگماتیسم نامنظم به بهبود بینایی کمک می کنند.
اما باید دانست که میزان موفقیت در حلقه های داخل قرنیه بسیار متغیر و از فردی به فرد دیگر متفاوت خواهد بود و در صورت عدم موفقیت درمانی، نهایتا بیمار نیاز به پیوند قرنیه خواهد داشت.
در بیماران قوز قرنیه این عمل باعث می شود، بیماری که قبل از عمل با عینک دید خوبی نداشته است پس از قرار دادن رینگ به دلیل کاهش نامنظمی های قرنیه، با عینک جدید دید بهتری نسبت به قبل از عمل داشته باشد.
پیوند متقاطع بین رشته های کلاژن قرنیه درمان قوز قرنیه
یکی از درمان های جدید که در چند سال اخیر مطرح شده، پیوند متقاطع بین رشته های کلاژن قرنیه با استفاده از اشعه ماورای بنفش و داروی ریبوفلاوین است. این کار باعث افزایش پیوندهای متقاطع بین رشته های کلاژن قرنیه و در نتیجه افزایش استحکام قرنیه می شود.
این روش باعث می شود، پیوند قرنیه نیاز نباشد و یا به تاخیر بیفتد. در این روش که در حال حاضر جدیدترین روش درمان قوز قرنیه است، بر خلاف سایر روش های درمانی، در اکثر موارد نه تنها از پیشرفت بیماری جلوگیری می شود، بلکه بینایی فرد با و بدون عینک بهبود یافته و میزان آستیگماتیسم، کاهش قابل ملاحظه ای خواهد داشت.
بهترین داوطلبان این روش عبارتند از: بیمارانی که به تازگی برای آنها تشخیص کراتوکونوس داده شده، افراد جوان و میانسالی که بیماری آنها پیشرونده است و همچنین کسانی که لنز تماسی روی چشمشان قرار نمی گیرد.
در صورت پیشرفت بیشتر بیماری، مرحله ای فرا می رسد که دیگر استفاده از لنزهای تماسی و قطعات حلقه داخل قرنیه هم باعث افزایش دید نمی شود و در اثر کدورت قرنیه، استفاده از لنزهای تماسی ممکن نیست و عدم تحمل نسبت به لنز تماسی پیدا می شود. در این مرحله باید از پیوند قرنیه کمک گرفته شود.
پیوند قرنیه درمان قوز قرنیه
از سال ها قبل، عمل پیوند قرنیه در این بیماران انجام می شد. این عمل با موفقیت (شفافیت قرنیه) حدود 95درصد همراه است، ولی حدود10 تا 20 درصد از بیماران کراتوکونوس نیازمند عمل پیوند خواهند بود.
پس از عمل قرنیه، 60درصد بیماران نیازمند استفاده از لنزهای تماسی جهت اصلاح دید خواهند بود و عود کراتوکونوس بعد از پیوند نیز به ندرت رخ می دهد. در ضمن امکان پس زدن پیوند تا آخر عمر برای بیمار باقی می ماند.
پيشگيري از قوز قرنيه
در كساني كه قوز قرنيه ندارند، هيچ راهي به منظور پيش بيني از مبتلا شدن به بيماري وجود ندارد و پيشگيري در اين مورد مفهومي ندارد در كساني هم كه فرم خفيف يا متوسط بيماري را دارند، عينك و لنز تنها ديد آنها را اصلاح مي كند و استفاده كردن يا نكردن از آنها نقشي در پيشرفت بيماري ندارد.
