روش های درمان بواسیر یا هموروئید
پزشکی و سلامت › پزشکی
- 98/01/28
پیش از آشنایی با بیماری بواسیر یا هموروئید باید نخست اطلاعاتی در مورد خود بواسیر کسب کرد . در واقع به عروق موجود در قسمت انتهایی دستگاه گوارشی و مقعد که بالشتکی شکل هستند، بواسیر یا هموروئید گفته می‌شود. خارج شدن این عروق از حالت طبیعی و تورم و برجستگی آن‌ها به بیماری بواسیر یا هموروئید معروف است که در میان مردم به اشتباه به نام خود بواسیر یا هموروئید رایج شده است. دلیل اصلی تورم عروقی و ایجاد اختلال در روند فعالیت طبیعی آن‌ها، فشار بیش از حدی است که به این عروق در زمان‌های مختلف در طول زندگی یک فرد وارد می شود. برجستگی و تورم عروقی می‌تواند به شکل‌های مختلفی ظاهر شود گاهی فقط قسمت درونی مقعد را درگیر می‌کند و گاهی خروجی مقعد، در مواردی هم ممکن است هر دو ناحیه را با هم دچار آسیب و اختلال کند. اتساع دیواره‌های عروقی ناحیه مقعد منجر به تجمع خون در مویرگ‌های شکننده شده و مانع بازگشت آن به قسمت‌های بالایی بدن می‌شود که در نهایت به سبب آسیب سطحی خونریزی خواهند کرد. ابیماری بواسیر یا هموروئید بیشتر از یک بی‌احتیاطی عادتی یا آموزش‌های غلط رفتاری در طول زندگی افراد ناشی می‌شود، بنابراین اصلاح آن‌ها می‌تواند در پیشگیری و درمان این بیماری نقش به سزایی داشته باشد. اگرچه بیماری هموروئید در بین مردم شایع است اما با پیگیری و رسیدگی و تشخیص به موقع به راحتی قابل کنترل و درمان خواهد بود و جای نگرانی برای افراد مبتلا ندارد.
علائم و نشانه های بواسیر یا هموروئید:
واریس شدن عروق ناحیه‌ی مقعد و بروز بیماری هموروئید بر حسب نوع آن و میزان پیشرفت آسیب بافتی با علایم متفاوتی خود را بروز می‌دهد. در صورت ابتلا به بیماری هموروئید داخلی ممکن است اولین نشانه‌ی بیماری فرد ریخته شدن خون بر روی سنگ کف سرویس بهداشتی یا خونی شدن دستمال توالت حین پاک نمودن ناحیه‌ی مقعد پس از اجابت مزاج باشد. گاهی اوقات فرد متوجه یک توده‌ی گوشتی شکل برجسته در کنار خروجی مقعد خود خواهد شد که ظاهری نامتعارف و ناخوشایند دارد. توده‌ی ایجاد شده می‌تواند دردناک یا حساس به لمس یا اجابت مزاج باشد. بروز خارش و سوزش در ناحیه مقعد از دیگر علایم بالینی بیماری بواسیر است که خیلی شایع نبوده ولی در برخی موارد دیده شده است. معمولاً افرادی که مبتلا به بیماری بواسیر یا هموروئید هستند از وجود ترشحاتی لزج و بی‌رنگ حین دفع مدفوع و پس از آن شکایت می کنند که می‌تواند راهنمای خوبی برای تشخیص بیماری باشد. دفع ناکامل مدفوع یکی دیگر از علایم این بیماری است که به سبب مختل شدن فعالیت دریچه‌ی مقعد به دنبال آسیب عروقی ناحیه ایجاد شده است.
برخی از مشخص ترین نشانه های بیماری بواسیر یا هموروئید عبارت اند از:
خونریزی مقعد
درد مقعد
زائده‌ی بافتی دهانه‌ی خروجی مقعد
سوزش و خارش مقعد
ترشحات مخاطی
دفع ناکامل مدفوع
برای تشخیص نوع بیماری مقعدی افراد ابتدا پزشک یک شرح حال دقیق از سوابق پزشکی و دارویی بیمار گرفته و به دقت به علایم آزاردهنده بیمار توجه می‌کند و حتی ممکن است سؤالاتی راجع به نوع درد و یا رنگ خونریزی فرد بپرسد. معمولاً مشاهده و معاینه ظاهری برای تشخیص بیماری بواسیر خارجی کافی است ولی در صورت ابتلای فرد به بیماری هموروئید یا بواسیر داخلی نیاز به تست‌های کمک تشخیصی مانند پروکتوسکوپی یا آنوسکوپی و حتی معاینه انگشتی هست. در معاینه انگشتی پزشک پس از پوشیدن دستکش و آغشته نمودن انگشت سبابه به ژل لغزنده، به آرامی با کمک انگشت خود درون مقعد بیمار را در حالت سجده، طاق باز یا پهلو لمس می‌کند تا موارد غیر طبیعی را تشخیص دهد. سپس برای تشخیص نهایی با توجه به یافته‌های خود در معاینه انگشتی تست‌های دیگر درخواست می‌کند. با کمک پروتوسکوپ یا آنوسکوپ درون دهانه مقعد را مورد بررسی و معاینه قرار می دهد. حتی در صورت شک به بیماری‌های گوارشی و التهابی روده یا بیماری سرطان روده بزرگ و همچنین شرایط فردی بیمار و سن بیش از پنجاه سال کولونوسکوپی پیشنهاد می‌کند. طی کولونوسکوپی با یک لوله‌ی نرم و منعطف باریک دارای دوربین و نور درون مقعد و روده را به خوبی مشاهده و بررسی می‌کنند. برای کسب اطلاعات بیشتردر این زمینه می توانید به بواسیر شایعترین بیماری مقعد است مراجعه کنید.
زمان مراجعه به پزشک:
به محض بروز اولین نشانه‌های بیماری همورئید یا بواسیر باید به پزشک متخصص گوارش یا داخلی جراحی مراجعه نمود چون احتمال دارد نشانه‌هایی چون خونریزی مقعدی مربوط به بیماری‌های دیگری مانند سرطان روده باشد که اقدام درمانی فوری در آن‌ها بسیار حائز اهمیت خواهد بود. بنابراین بدون معاینه و تشخیص قطعی نمی‌توان به راحتی از کنار خونریزی مقعدی به بهانه ابتلا به بیماری بواسیر گذشت. نشانه هایی چون خارش و درد مقعدی نیز باید در اولین فرصت با مراجعه به پزشک مربوطه بررسی و پیگیری شوند. تغییراتی در اجابت مزاج و رنگ مدفوع نیز نیاز به پیگیری فوری دارد و می‌تواند مربوط به بیماری‌های گوارشی باشد. بنابراین خونریزی شدید مقعدی، بی‌حای و ضعف و سرگیجه نیازمند مراجعه اورژانسی خواهد بود.
درمان هموروئید یا بواسیر با روش لیزری:
افرادی که درسال‌های گذشته مبتلا به بیماری هموروئید یا بواسیر شده‌اند و تحت عمل جراحی و درمان قرار گرفته‌اند به خوبی اعمال جراحی سنگین آن تحت بی‌هوشی عمومی چند ساعته و بستری چند روزه در بیمارستان و احساس درد و ناراحتی ناشی از برش چاقوی جراحی و نیاز به استراحت طولانی‌مدت را به خاطر دارند. اما امروزه با پیشرفت‌های گسترده در روش‌های درمانی و علم پزشکی و ابداع و اختراع دستگاه‌های مدرن لیزری شاهد رضایت‌مندی جوامع پزشکی و بسیاری از بیماران مبتلا به بیماری‌های مقعدی هستیم. لیزر به دو شکل اشعه درمانی و جراحی در درمان بیماری بواسیر کاربرد دارد.
اشعه درمانی ( لیزر درمانی ) بیماری هموروئید یا بواسیر:
معمولاً لیزر درمانی برای درمان افراد مبتلا به بیماری هموروئید یا بواسیر درجه‌ی یک یا دو پیشنهاد می‌شود. در بیماری هموروئید درجه یک فقط شاهد بروز علایمی چون خونریزی مقعدی یا خون در مدفوع هستیم زیرا در این مرحله هنوز بافت عروقی متورم به قدری برجسته و بزرگ نشده است که از مقعد بیرون بزند و قابل مشاهده باشد. در اغلب موارد بیماران به این مرحله از بیماری خود اهمیت نمی‌دهند و آن را پیگیری نمی‌کنند. در بیماری بواسیر مرحله دوم، تورم عروقی باعث بیرون زدن برجستگی حین دفع مدفوع شده ولی به دلیل قدرت عضلانی دیواره و دریچه مقعد هنوز قادر به بازگشت خود به خودی به درون مقعد خواهد بود. این مرحله با درد و خونریزی خفیف همراه است.
در روش اشعه درمانی شخص بیمار در مدت زمان کوتاه کمتر از یک ساعت تحت بی‌حسی موضعی و به صورت سرپایی درمان شده و بدون تحمل درد و خونریزی و نیاز به استراحت طولانی مدت روش‌های دیگر بهبود می‌یابد.
درمان بیماری هموروئید یا بواسیر با جراحی لیزری:
اغلب جراحی بیماری هموروئید یا بواسیر با لیزر برای درمان افراد مبتلا به بیماری هموروئید یا بواسیر درجه‌ی سه یا چهار پیشنهاد می‌شود. در بیماری هموروئید درجه سه، تورم عروقی به شکلی از مقعد بیرون زده که قادر به بازگشت خود به خودی به درون مقعد نخواهد بود و به کمک انگشت برای برگشت به درون مقعد نیاز دارد و با درد و خونریزی همراه است. در بیماری هموروئید درجه چهار نیز بیرون زدگی بافت هموروئیدی به حدی پیشرفت نموده که قادر به بازگشت خود به خودی به درون مقعد نخواهد بود و با درد و خونریزی شدید و آزار دهنده همراه است و نیاز به اقدام درمانی فوری دارد.
استفاده از لیزردرمانی به جای برش چاقو و تیغ جراحی امکان جراحی و درمان بیمار با درد و خونریزی و عوارض کمتر نسبت به سایر روش‌های درمانی را فرآهم می‌کند. افرادی که با روش لیزری تحت جراحی قرار می‌گیرند در بازه زمانی بسیار کوتاه به کار و فعالیت روزمره خود باز می‌گردند و اصلاً نیازی به استراحت مطلق یا طولانی مدت نخواهند داشت. لیزر امکان برداشت بافت‌های هموروئیدی را با آسیب محدود بافت‌های سالم اطراف میسر می‌کند و با انسداد سر عروق آسیب دیده خونریزی را کنترل و محدود می‌کند. از طرفی با این روش انتقال از احتمال انتقال بیماری‌های عفونی خونی مانند ایدز و هپاتیت می‌کاهد. احتمال عود بیماری با این روش درمانی محدود شده و نتایج ان معمولاً رضایت‌بخش خواهد بود. با وجود تمام مزایای که دارد ولی به سبب تجهیزات مورد نیاز و نوین بودن روش کمی پر هزینه بوده و امکانات آن در همه‌ی شهرها میسر نمی باشد.
مزایای لیزر در درمان بیماری هموروئید یا بواسیر:
نیازی به بی‌هوشی عمومی ندارد و تحت بی‌حسی موضعی در بازه زمانی کمتر از یک ساعت قابل انجام خواهد بود. نیازی به بستری در بیمارستان ندارد، بلکه سرپایی بوده و در مطب یا کلینیک معتبر انجام می‌شود. پس از انجام آن بیمار مرخص شده و قادر به اغاز فعالیت روزمره خود خواهد بود. به دلیل نداشتن درد و خونریزی نیازی به پانسمان و مشکلات مربوط به تعویض روزانه پانسمان ندارد.
