محله تاریخی سورو در خلیج فارس

گردشگریآثار تاریخی

- 97/09/04
محله تاریخی سورو در خلیج فارس

بندر سورو دهکده ماهیگیری در ساحل خلیج فارس


در زمان فرمانروایی داریوش بزرگ (بین 586 و 522 پیش از میلاد) فرمانده سلیاکوس به فرمان داریوش بزرگ از بندرعباس با کشتی به اکتشاف اقیانوس هند و دریای سرخ پرداخت. در زمانی که اسکندر، شاهنشاهی ایران را فتح می‌کرد، بندرعباس با نام هُرمیرزاد (Hormirzad) شناخته می‌شد.البته این شهر در محل فعلی نبود و شهر کوچکی در مسیر بندرعباس میناب قرار داشت و مرکزیت اصلی بیشتر با جزیره هرمز بود.

در کمتر نوشته‌ای درباره تاریخ بندرعباس(گامرون) میتوان یافت که در اون به بندر سورو اشاره نشده باشد. در بعضی از این نوشته‌ها به عنوان بندری کوچک در مقابل جزیره هرمز، در نوشته دیگری بعنوان دهکده ماهیگیری در ساحل خلیج فارس یا بندری در مسیر جاده هرمز به فارس، یاد شده. آنچه مسلم است تاریخ سورو با بندر هرمز قدیم (تیاب میناب)، جزیره هرمز، جرون، گامرون و بعدها بندر عباس گره خورده است.

وجه تسمیه


هر دو نام‌های سورو و گمبرون هر دو واژه ایرانی داشته و در اصل به شکل‌های «سارو» (منسوب ساری یعنی گونه‌ای پارچه که در سمت هندوستان تولید میشده‌است) و خامه ور رون (محل دارای پارچه و تور و ریسمان) بوده و این نام می‌توانست به موجود کجکی راه رونده یعنی خرچنگ اطلاق شود که پرتقالیها آن را در زبان خویش به همین معنی یا به معنی گمرک گرفته‌اند.

آشنایی با بندر سورو


بندر سورو که امروزه محله ای در بندرعباس می باشد و در دوره هخامنشی نیز مسکونی بوده ، همچنان به رونق خود افزود ، علت توجه بازرگانان آن دوره به این بندر و قریه کوچک دو دلیل عمده داشت ، یکی به سبب نزدیکی به هرمز و دیگری قرار گرفتن در مسیر راه تجاری فارس به هرمز ، لذا اهمیت خود را در دوره های پس از این نیز از دست نداد. لسترنج می نویسد؛ راه کاروانی (شیراز) از طارم به سمت جنوب به ساحل دریا می رفت و به بندر سورو یا شهرو مقابل جزیره هرمز می رسد.
محله تاریخی سورو در خلیج فارس
بنابرآنچه تاکنون به نقل از منابع مختلف میدانیم در نزدیکی بندرعباس فعلی بندر دیگری بوده که در طول تاریخ به نامهای سورو یا جرون معروف بوده است.
همانطوری که در اسناد موجود داخلی و خارجی اشاره شده ، شهر فعلی بندرعباس (مرکز شهر) برای اولین بار توسط هلندیها در شرق سورو بنا گردید، ساختمان گمرک قدیم وعمارت کلاه فرنگی از جمله اولین بناهای بودند که ایجاد شدند و کم کم شهر گسترش یافت ، مدارک و نقشه و نقاشی از بافت اولیه شهر جدید بندرعباس در اسناد مربوط به کمپانی هند شرقی هلند می توان یافت.

اقوام مختلف در منطقه سورو


در منطقه سورو در طول تاریخ اقوام مختلفی ساکن گردیده اند که مهمترین آنان به قوم عبدالهی وقوم علی مهشاهی معروفند ، در اینجا به چگونگی حضور قوم علی مهشاهی در منطقه سورو می پردازیم.
ایران و هند دارای رابطه تاریخی ، تجاری و فرهنگی چند هزار ساله می باشند و جنوب ایران بخصوص هرمزگان همیشه یکی از مراکز مهم تجاری با هند بوده است همین رابطه تجاری گسترده باعث حضورهزاران بازرگان هندی که در بعضی مناطق به بانیان معروف بودند(در زبان سانسکریت بانیک یعنی تاجر و بازرگان) در هرمز قدیم ، جزیره هرمز و سورو بوده و این حضورگسترده هندیها تاثیرات فرهنگی خاص خود در منطقه به جا گذاشته . نیمی از جمعیت چندهزار نفره سورو که به قوم علی مهشاهی معروفند از بازماندگان هندیها در این منطقه می باشند .

فرهنگ و هنر


حضور اقوام مختلف در منطقه سورو از جمله قوم فارس ، هندی ، عرب و افریقایی به فرهنگ منطقه تنوع خاصی داده است . انواع زری دوزی ،شک بافی ، وددو دوزی ، بادله دوزی ، گلابتون دوزی از کارهای مهم دستی در سورو می باشد که زینت بخش لباس بندری هستند . مراسم حنا بندان در عروسیها و حنای دست عروس درمحله سورو دارای زیبای خاصی می باشد.
در زمینه موسیقی محله سورو همیشه فعال بوده وهنرمندان ارزنده به جامعه هنری بندرعباس تقدیم نموده ، زیبا شیروان (زیباگلناری) ، صالح آتون ، حسین وفادار ، یوسف آبانگاه ، احمد شاعر (احمد لنگو) و ... هم اکنون دهها نفر ازجوانان سورویی در زمینه های مختلف موسیقی فعال می باشند ، فرزندان و نوه صالح آتون ، شبیری ، توفیقی ، راج احمدی ، علی ره زن ، سامی وفادار ... می توان نام برد.

مدرسه دانشمند سورو


یکی از قدیمی ترین مدارس بندرعباس می باشد . این مدرسه در سال 1322 خورشیدی به همت آقای حاجی محمد دانشمند در محله سورو بنا گردید ، بعدها این مدرسه گسترش یافت و دبیرستان آن تا کلاس 9 دانش آموز می پذیرفت که نه تنها از محله سورو بلکه از سراسر بندرعباس دانش آموزان به مدرسه دانشمند می آمدند ، این مدرسه ملی بود و در ابتدا تمام مخارج آن را آقای دانشمند پرداخت می نمود . کارگاه نساجی تا مدتی در مدرسه سورو بر پا بود.

سکه های سورو


از این محله سکه‌های متعددی مربوط به دوران مختلف، مخصوصا دوران ساسانی، صفویه و قاجاریه به دست‌ آمده است. این سکه‌ها امروزه در موزه‌ی بندرعباس نگه‌داشته می‌شوند. محققان از این سکه‌های کشف شده حدس می‌زنند که ملوک هرمز حکومتی پادشاهی در خلیج فارس بوده که از قرن سوم تا قرن دهم هجری در طول تنگه هرمز حکومت می‌کردند، ضرابخانه داشتند و علاوه‌بر سکه‌های مس و نقره، مسکوکات طلا هم ضرب می‌کردند.

دریا و دیانوردی


دریا و دریانوردی بخشی از تاریخ منطقه تشکیل می دهد ،شکوفای منطقه اطراف تنگه هرمز ارتباط مستقیم با دریانوردی داشت ودر این رابطه نقش لنج سازان بندر کنگ و پی پشت در جزیره قشم در طول تاریخ لنج سازی منطقه غیر قابل انکار می باشد .دریانوردان سورو لنجهای خودرا به استادان ماهر پی پشت سفارش می دادند ، در گذشته دو نوع عمده لنج مورد استفاده در منطقه سورو قرار میگرفت بوم و جالوت بود. ناخدایان سورویی که با لنجهای بادی و موتوری خود سفرهای زیادی به سراسر خلیج فارس ، دریای عمان ، هند و افریقا سفر می کردند تاثیر زیادی در رونق تجارت و پیشرفت سورو و منطقه داشته اند.
advertising