دره ها چطور به وجود آمده اند
علمی و تکنولوژی › جهان هستی
- 97/10/05
دره به فرورفتگی میان دو کوه گفته می‌شود که در یک جهت گسترش یافته‌است. دره‌ها یا U شکل، یا 7 شکل یا ترکیبی از این دو هستند. دره‌های رودخانه‌ای که از حرکت رودخانه شکل می‌گیرد معمولاً v شکل هستند؛ که شکل دقیق آن به مشخصات جریان در آن وابسته است. اکثر دره ها بوسیله رودخانه ها به وجود می آیند. آبی که از قله کوه ها سرچشمه می گیرد، به سوی دامنه ها جریان می یابد. سراشیبی تند دامنه کوه باعث می شود که آب با سرعتی بسیار زیاد به سوی سرزمین های پست جاری شود. به این ترتیب رود، کفِ بستر خود را می کَنَد و با خود می برد. به این عمل، فرسایش می گویند.
فرسایش کف بستر رود آنقدر ادامه می یابد که دره ای به شکل V به وجود می آید. با گذشت زمان، سرعت رود کاهش می یابد و رود به چپ و راست منحرف می شود. به علاوه با پیوستن آب سایر رودها، پهنای رود افزایش می یابد. در نتیجه، دره به شکل U در می آید. پس از آن، کف رودخانه به تدریج عریض تر و ساحل آن نیز پهن تر می شود. این کار آنقدر ادامه می یابد که سرزمینی شبیه به جلگه تشکیل می شود. به این ترتیب هزاران سال طول می کشد تا یک دره شکل بگیرد.
برخی از دره ها در اثر حرکت یخچال ها (توده های بزرگ یخ) در سراشیبی کوهستان های مناطق سردسیر به وجود می آیند. یخچال ها دارای حرکت بسیار کندی هستند. آنها هنگام حرکت، سنگ ها را خرد می کنند و با خود می برند. یخچال ها حتی می توانند توده های عظیم سنگ را حمل کنند. سنگ هایی که به توده های یخ می چسبند، عمل تخریب کف بستر یخچال ها را افزایش می دهند. به این ترتیب حرکت توده های یخ باعث به وجود آمدن دره هایی به شکل U می شود.
آتشفشان ها نیز می توانند باعث شکل گیری دره شوند. گاهی اوقات نیروی زیادی که در اثر فوران آتشفشان آزاد می شود، شکاف بسیار عمیقی در پوسته زمین به وجود می آورد. به این گونه از دره ها، دره های نشستی (کافتی) گفته می شود. یکی از بزرگترین دره های نشستی، دره ای است به طول پنج هزار کیلومتر که از سوریه تا شرق آفریقا کشیده شده است.
