اقمار گالیله ای چیست
علمی و تکنولوژی › جهان هستی
- 97/09/21
معرفی اقمار گالیله ای
تقریبا چهار و نیم میلیارد سال است که هشت سیاره منظومه شمسی، به طور منظم و بی وقفه به دور خورشید در گردش اند. پس از چهار سیاره اول کوچک و خاکی، به سیاره پر رمز و راز و غول پیکر مشتری می رسیم. مشتری یا همان برجیس علاوه بر دارا بودن عنوان بزرگ ترین سیاره منظومه شمسی به علت وجود لکه ی سرخ رنگ بزرگ بر سطح آن که چشم مشتری می نامند و اقمار گالیله ای اش، از معروف ترین سیارات است و کمتر کسی است که نام این سیاره را نشنیده باشد.
اما عنوان "اقمار گالیله ای" که در ارتباط با چهار قمر معروف مشتری است، از کجا شکل گرفته است؟ با توجه به مطالعاتی که تاکنون صورت گرفته است، تعداد 69 قمر که بر گرد سیاره مشتری در گردش اند به ثبت رسیده است. اما از بین این اقمار، 4 قمر از بزرگ ترین اقمار مشتری که حتی با دوربین های دوچشمی امروزه قابل روئیت اند، خیلی معروف هستند.
در سال 1609 میلادی اولین تلسکوپ توسط فردی به نام گالیله اختراع شد. با اینکه این تلسکوپ هزاران بار از تلسکوپ های نوری امروزی ضعیف تر بود، اما گالیله به وسیله آن اکتشافات مهمی انجام داد و هم اکنون نام او به عنوان یکی از بزرگ ترین دانشمندان در عرصه علم نجوم، فیزیک و ریاضیات می درخشد.
چهار قمری که گالیله با تلسکوپ خود دید در اصل از بزرگترین اقمار مشتری هستند که به ترتیب فاصله از این سیاره عبارتند از یو، اروپا، گانیمد و کالیستو. بزرگ ترین قمر سیاره مشتری گانیمد است که با قطری برابر با ۵۲۶۸ کیلومتر بزرگ تر از سیاره عطارد می‌باشد. بعد از آن کالیستو با قطری برابر با ۴۸۰۶ کیلومتر مقداری کوچک تر از عطارد می‌باشد. حرکت اقمار به دور سیاره مشتری به ترتیب: یو در کمتر از دور روز، اروپا در سه روز و نیم، گانیمد در یک هفته و کالیسو در حدود هفده روز، مشتری را دور می‌زنند.
بعدها گالیله در تلسکوپ خود راه شیری را نیز رصد کرد و دریافت که ستاره های راه شیری آنقدر زیاد است که در ذهن نمی گنجد. اما شاید بزرگ ترین مشاهده او کشف اقمار چهار گانه سیاره مشتری باشد که به یاد این دانشمند بزرگ این اقمار به "اقمار گالیله ای" نام گذاشته شدند. 400 سال بعد از رصد آسمان با اغازین تلسکوپ دست ساز بشر، یعنی سال 2009 میلادی این سال از طرف اتحادیه بین‌المللی نجوم به عنوان سال جهانی نجوم و سال برزگداشت و رواج ستاره‌شناسی نام گذاشته شد. در سال جهانی نجوم پروژه ای با اسم "شب های گالیله ای" برگزار شد. در شبی که این پروژه به اجرا درآمد مشتری و اقمارش دقیقاً به همان حالتی بودند که گالیله 400 سال پیش آنها را از پشت تلسکوپ ابتدایی اش تماشا کرده بود.
اما سرگذشت گالیله به همین جا ختم نشد. وی در سال 1610 نتایج تمام مشاهداتش را در کتابی به اسم "قاصد آسمان"منتشر نمود. انتشار این کتاب تنها تحسین و تمجید به همراه نداشت، بلکه گروهی از مردم، علیه او اعتراض کردند و او در جواب فقط می گفت، با چشم خود در دوربین نگاه کنید تا اشتباه شما برطرف شود.
گالیله بر مبنای مشاهدات و جمع اوری های خود، فرضیه ی علمی که کوپرنیک نیم قرن پیش از او ارائه کرده بود مبنی بر اینکه "زمین در مرکز عالم قرار ندارد و این خورشید است که مرکزیت دارد و زمین و سیاره ها به دور آن می چرخند به اثبات رساند. اما این اعلامیه با اعتراضات شدیدی روبه رو شد و از سوی کلیسای کاتولیک به شدت محکوم گردید. تا اینکه در سال 1633 گالیله را واردار کردند تا توبه نامه ای را مبنی بر رد ارائه نظریه "خورشید مرکزی" امضاء کند. اما گالیله تا پایان عمر، بر اعتقاد خویش پا برجا ماند. او به طور پنهانی به آزمایش‌های تجربی خود ادامه داد و پیش از آنکه در سال 1642 دار فانی را وداع گوید، دو کتاب ارزشمند دیگر را نیز به رشته تحریر درآورد. آثار او در سال 1835 از سوی کلیسای کاتولیک از لیست سیاه خارج شد و اجازه انتشار یافت. امروزه ما گالیله را به عنوان دانشمندی پرتلاش که بشریت بسیار به او مدیون است، می شناسیم. او به جهانیان آموخت که می توان نظریه هایی که اشتباه هستند، رد کرد و نظریه های جدیدی را بنیان گذارد.
