نور قطبی چیست
علمی و تکنولوژی › جهان هستی
- 97/09/08
شفق قطبی (aurora) که به آن سپیده قطبی و نور قطبی هم می‌گویند یکی از پدیده‌های جوی بسیار زیبای کره زمین است. نورهایی بسیار زیبا و خیره‌کننده که در آسمان حرکت می‌کنند و معمولا شکل‌های منحنی‌مانندی دارندآسمان تابان می‌شود و نقش‌هایی با رنگ‌ها و شکل‌های گوناگون در آن دیده می‌شود. این نقش و نگارهای رنگین گاهی دارای شکل کمان یکنواخت است، گاهی ساکن است و گاهی تپنده. گاهی متشکل از شمار زیادی پرتو است با طول موج‌های متفاوت که مانند پرده‌ها و نوارها در آسمان بازی می‌کنند و پیچ و تاب می‌خورند. رنگ درخشنده نورهای از سبز مایل به زرد به سرخ و بنفش مایل به خاکستری تغییر می‌کند
مطالعات علمی در مورد نور قطبی در سال 1716 میلادی، زمانی که نور قطبی زیبا و خارق العاده ای در اروپا رخ داد، آغاز شد. این نور قطبی، در تمام قاره اروپا قابل رویت بود. ادموند هالی (Edmond Halley) ستاره شناس انگلیسی رابطه بین ظهور نور قطبی و میدان مغناطیسی زمین را به اثبات رساند
می دانیم که خورشید گویی بزرگ و آتشین است. واکنش های هسته ای که در خورشید رخ می دهند، باعث تولید حرارت می شوند. در نتیجه این واکنش ها، ذرات بارداری مثل الکترون ها و پروتون ها بطور مدام از خورشید به سوی خارج جریان می یابند. جریان این ذرات باردار، طوفان خورشیدی نامیده می شود. این ذرات با سرعت 480 کیلومتر بر ثانیه در جهات مختلف فضا پراکنده می شوند و پس از رسیدن به جو زمین، توسط میدان مغناطیسی زمین جذب می شوند. قطب های شمال و جنوب مغناطیسی جهت و سرعت این ذرات را تغییر می دهند. این ذرات در قسمت های سرد، رقیق و بالای جو با مولکول های هوا برخورد می کنند. این امر باعث یونیزاسیون و در نتیجه ایجاد نورهای رنگی می شود. به این نورهای رنگین، نور قطبی می گویند
وقتی فعالیت خورشیدی بطور غیر معمول افزایش می یابد و یا میدان مغناطیسی زمین دچار اختلال می شود، گزارش رویت نور قطبی نیز افزایش می یابد
نور قطبی شمالی غالباً در حوالی عرض جغرافیایی 70 درجه شمالی و نور قطبی جنوبی در اطراف عرض جغرافیایی ۷۰ درجه جنوبی رویت می شود. این حالت معمولاً در ارتفاع 80 کیلومتری از سطح زمین پدید می آید. گاهی اوقات نیز ممکن است در ارتفاع هزار کیلومتری به وجود آید.
نور قطبی به شکل های مختلف ظاهر می شود و غالباً صدای خاصی در آسمان تولید می کند
