دور ترین کهکشان شناخته شده توسط انسان
علمی و تکنولوژی › جهان هستی
- 97/08/20
تیمی از ستاره‌شناسان با همکاری یک دانشمند ایرانی موفق به کشف دورترین کهکشان جهان در فاصله ۳۰ میلیارد سال نوری با زمین شدند. برای اینکه نور این کهکشان به ما برسد ۱۳٫۱ میلیارد سال در سفر بوده است و به دانشمندان کمک می کند دوره ای که بلافاصله پس از بیگ بنگ شکل گرفت را درک کنند. این کهکشان دور با استفاده از تلسکوپ فضایی هابل کشف شده است و فاصله آن توسط رصدخانه زمینی کک در هاوایی تأیید شده است.
این تصویری است که تلسکوپ فضایی هابل از دور ترین کهکشان جهان ( z8_GND_5296 ) گرفته است. ستاره شناسان معتقدندکه یکی از اولین کهکشانها، پس از بیگ بنگ را مشاهده می کنند.
استیون فینکلستاین استاد یار دانشگاه تگزاس آستین گفت: اطلاعات ما درباره منطقه ای در تاریخ بسیار قدیمی بیشتر و درک آن بسیار سخت می شود. این کهکشانی که ما مشاهده کرده ایم متعلق به زمانی حدود ۱۳.۱ میلیارد سال پیش است و این زمان ۸ میلیارد سال پیش از تولد خورشید منظومه شمسی و البته بسیار قبل از زمان شکل گیری حیات بوده است.
نور کهکشان z8_GND_5296 متعلق به ۱۳٫۱ میلیارد سال پیش میباشد. جالب اینجاست که از میان ۴۳ کهکشان دور کاندید، این کهکشان تنها نمونه‌ای است که از شواهد شیمیایی کلیدی مورد نیاز برای تائید مسافت آن برخوردار است.
«پروفسور بهرام مبشر» دانشمند ایرانی از دانشگاه کالیفرنیا در ریورساید و همکارانش بر این باورند که در برخی نقاط، تابش فرابنفش پرانرژی از ستارگان منفجر شده باعث تجزیه هیدروژن میان‌کهکشانی به الکترون و پروتون شده است. هیدروژن پس از یونیزه شدن به رسانای برق تبدیل شده و دیگر نور را پخش نمی‌کند. این امر احتمالا در زمان وجود z8_GND_5296 رخ داده است.
این کهکشان که حدود یک میلیارد برابر، بزرگتر از خورشید است، از دو ویژگی غیرعادی برخوردار بوده که می‌تواند یکی از عوامل مرئی بودن آن در مقایسه با کهکشانهای دیگر باشد. اول اینکه این کهکشان با سرعتی بالا ستاره تولید کرده و با نرخ تولد حدود ۳۳۰ ستاره در هر سال، تقریبا ۱۰۰ برابر ستاره بیشتر از کهکشان راه شیری بوجود می‌آورد که سالانه دو تا سه ستاره تولید می‌کند؛ از این رو از دیگر کهکشانهای کاندید درخشانتر است.
دوم اینکه این کهکشان حاوی درصد بالایی از عناصر سنگین‌تر از هیدروژن و هلیوم است. این عناصر توسط همجوشی هسته‌ای درون ستارگان بوجود آمده و از این رو یا کهکشان حاوی بقایای منفجره تعداد زیادی از ستارگان غول‌پیکر بوده یا به منطقه‌ای در فضا تبدیل شده که پیش از آن بقایای یک نسل قبلی از ستارگان در آن وجود داشته است.
پروفسور مبشر اظهار کرد:آنچه این کهکشان را نسبت به کهکشانهای دیگر منحصربفرد ساخته، تاییدیه طیف‌سنجی فاصله آن است. طبق سنجشهای دستگاه طیف‌سنج نصب شده بر روی تلسکوپ کک، تغییر طیف قرمز آن را نشان می دهد، به این معنی که کهکشان تنها ۷۰۰ میلیون سال پس از بیگ بنگ بوجود آمده است. مبشر افزود: با رصد کهکشانی با این فاصله می‌توان ساختارهای اولیه کهکشانی را بررسی کرد. مقایسه ویژگیهای کهکشانها در مسافتهای مختلف می‌تواند به ما در بررسی تکامل آنها در طول عمر جهان کمک کند.
این دانشمند ایرانی که در حال حاضر نماینده سازمان فضایی اروپا (اسا) در ناسا و مسئول تصویر بردار فروسرخ NICMOS تلسکوپ فضایی هابل است، همچنین تائید کرد که کشف کهکشاهای دورافتاده‌تر با ساخت تلسکوپ قوی ۳۰ متری در هاوایی و تلسکوپ عظیم ماژلانی در شیلی در کنار تلسکوپ فضایی ۶٫۵ ماری جیمز وب قریب‌الوقوع است. اطلاعات دانشمندان درباره این کهکشان پس از راه اندازی تلسکوپ جیمز وب در سال ۲۰۱۸ تکمیل می شود.
وی اظهار کرد: تا آخر این دهه باید انتظار کشف کهکشانهای بسیار بیشتر در فواصل دورتر را داشته باشیم که به ما اجازه خواهد داد تا فرآیند شکل‌گیری کهکشانها را شاهد باشیم.
