کوازار چیست
علمی و تکنولوژی › جهان هستی
- 97/11/15
کوازار یک هستهٔ فعال به شدت نورانی و دوردست است که وابسته به یک کهکشان جوان است. آنها در ردهٔ یک کلاس از اشیا به نام هسته کهکشانی فعال قرار دارند.در سال 1960 میلادی یک ستاره شناس آمریکایی به نام آلن سندایچ متوجه امواج رادیویی بسیار قویی شد که از جرمی آسمانی منتشر می شد. این جرم آسمانی در تصاویر گرفته شده شبیه به ستاره دیده می شد؛ ولی ستاره نبود. با تجزیه و تحلیل طیف نور بدست آمده از این جرم ستاره مانند، نوار قرمز پهنی در طیف آن مشاهده شد. به این ترتیب دانشمندان نتیجه گرفتند که طبقه جدیدی از اجرام آسمانی را کشف کرده اند و آن را کوازار یا اختروش (Quasar) نامیدند. در سال 1962 میلادی یک کوازار بسیار درخشان با استفاده از رادیو تلسکوپ توسط مارتین اسمیت کشف شد. بررسی طیف این کوازار نشان داد که کوازارها از تمامی اجرام آسمانی که در کهکشان های معمولی شناسایی شده اند، بزرگتر هستند.ساختار کوازارها با ستارگان تفاوت دارد. کوازارها اغلب آبی رنگ می باشند. در نظر گرفتن رنگ آبی به عنوان مشخصه ای برای کوازارها باعث کشف این مسئله شد که بسیاری از اجرام آبی ستاره مانند که در طیف نورشان یک نوار قرمز پهن دارند، کوازار هستند. دانشمندان تاکنون بیش از هزار کوازار را رصد کرده اند؛ ولی ماهیت و فاصله آنها از زمین همچنان به صورت یک معما باقی مانده است.
کوازارها دارای هسته ای عظیم به قطر حدود یک سال نوری هستند. این هسته توسط هاله ای از گاز احاطه شده است. ستاره شناسان معتقد می باشند نور و انرژی ناشی از این اجرام آسمانی مستقیماً از هسته آنها منشاء می گیرد. هسته، طیف وسیعی از تشعشعات را از خود ساطع می کند. برخی از کوازارها مقدار زیادی انرژی را در فرکانس های رادیویی بین 30 تا 100 مگاهرتز منتشر می کنند. دانشمندان تاکنون نتوانسته اند فاصله دقیق کوازارها را از زمین اندازه بگیرند. آنها حدس می زنند که اکثر کوازارها حدود 10 تا 15 هزار میلیون سال نوری از ما فاصله داشته باشند. به این ترتیب می توان گفت کوازارها دورترین و قدیمی ترین اجرام آسمانی هستند که دانشمندان موفق به کشف آن شده اند.
آنها در واقع، هسته های کهکشانی فعالی هستند که درون آنها، ابرسیاهچاله های پُر جرم (میلیون ها و حتی میلیاردها بار سنگین تر از خورشید) جا خوش کرده اند و ابر عظیمی از مواد خام را در اطراف خود به گردش در آورده اند و آرام آرام آنها را می بلعند. توده های ماده در مسیرهای مارپیچی به درون سیاهچاله سقوط می کنند و آنقدر داغ می شوند که پرتوهای شَدید ایکس می تابانند و علاوه بر آن، باریکه هایی از ذرات پُر انرژی را عمود بر صفحه گسیل می کنند.
