هوازدگی چیست
علمی و تکنولوژی › علمی
- 97/08/29
هوازدگی تخریب تدریجی سنگ سطح زمین، حل شدن آن، ساییده شدن آن یا تجزیه تدریجی آن به قطعات کوچک تر است. هوازدگی می تواند بر اثر فرایندهای فیزیکی باشد که هوازدگی مکانیکی نامیده می شود یا می تواند بر اثر فعالیت شیمیایی باشد که به آن هوازدگی شیمیایی گفته می شود. بعضی از زمین شناسان عملکرد موجودات زنده یا به عبارتی هوازدگی آلی را هم در میان انواع هوازدگی ها لحاظ می کنند. نیروهای هوازدگی آلی را می توان در رده هوازدگی مکانیکی یا هوازدگی شیمیایی یا ترکیبی از هر دو نیز طبقه بندی کردهوازدگی فیزیکی
زمانی که سنگ ها خرد شوند و به قطعات و ذرات کوچکتر تقسیم شوند، هوازدگی فیزیکی رخ می دهد. در این شرایط ترکیب شیمیایی سنگ تغییر نمی کند اما با کوچک شدن ذرات نسبت سطح به حجم افزایش یافته و سرعت هوازدگی شیمیایی افزایش می یابد
عوامل موثر در هوازدگی فیزیکی
منجمد شدن آب در شکاف سنگ ها
انبساط و انقباض سنگ ناشی از تغییر دما
کاهش فشار لایه های فوقانی سنگ ها
تشکیل بلورها در شکاف سنگ ها
گسترش ریشه گیاهان
حفر زیرزمینی توسط برخی از جانداران
مداخلات انسانی
هوازدگی شیمیایی
هوازدگی شیمیایی شامل تجزیه یا تخریب سنگ است. این نوع هوازدگی سنگها را تجزیه نمی کند، بلکه ترکیب شیمیایی شان را تغییر می دهد. یعنی از طریق هیدراتاسیون، اکسیداسیون یا هیدرولیز سنگ ها و یا تبدیل سنگ ها به کربنات آنها را تغییر می دهد. هوازدگی شیمیایی ترکیبات تشکیل دهنده سنگ را تغییر می دهد و بیشتر روی مواد معدنی ای تأثیر می گذارد که در وهله اول ناپایدار هستند. به عنوان مثال، آب در نهایت می تواند سنگ آهک را حل کند.هوازدگی شیمیایی می تواند در سنگ های رسوبی و دگرگونی رخ دهد و یکی از عوامل فرسایش شیمیائی است
عوامل تاثیر گذار در هوازدگی شیمیایی
آب
گیاهان و جانوران
هوازدگی آلی
هوازدگی آلی گاهی اوقات هوازدگی زیستی یا بیوهوازدگی نیز نامیده می شود. هوازدگی آلی بر اثر عواملی شامل تماس با حیوانات - زمانی که در خاک گودال می کنند- و یا گیاهان -هنگامی که ریشه های در حال رشدشان با سنگ تماس پیدا می کند- رخ می دهد. اسیدهای گیاهی می توانند به انحلال سنگ منجر شوند. هوازدگی آلی فرآیندی نیست که به تنهایی رخ دهد. هوازدگی آلی در نتیجه ترکیب شدن با عوامل هوازدگی مکانیکی و عوامل هوازدگی شیمیایی رخ می دهد
پیامد هوازدگی
ثبات وسعت پوسته زمین
تولید خاک
هوازدگی می تواند طیفی از تغییرات را به وجود آورد. از تغییر در رنگ مواد معدنی گرفته تا تجزیه کامل آنها به رس و سایر مواد معدنی سطح زمین. هوازدگی، رسوباتی از مواد دگرگون شده، تغییر یافته و سست شده ایجاد می کند که وقتی به وسیله آب، باد، یخ یا گرانش به جلو حرکت داده می شوند به سراسر سطح زمین نقل و انتقال داده می شوند
فرسایش به معنای هوازدگی و همزمان نقل و انتقال است. هوازدگی برای فرسایش یافتن لازم است، اما سنگ ممکن است هوازده شود بدون این که دستخوش فرسایش شود
