برقراری دموکراسی در ایران در زمان اشکانیان و تاسیس اولین مجلس در ایران به نام مهستان
خواندنی › تاریخ
- 97/12/10
به نوشته مورخان رومی ـ یونانی و ارمنی و تطبیق تقویمها، مِهرداد یکم [معروف به مهرداد بزرگ] ششمین شاه ایران از دودمان اشكانیان یکم مارس سال 173 پیش از میلاد دراجتماع بزرگان ایران اعلام كرد كه تصمیم گرفته است كشور دارای ضوابط لاتغییر (اصول اساسی) شود تا حقوق و تكالیف همه در آن روشن باشد. این تصمیم مِهرداد مورد تایید حاضران در نشست قرارگرفت و ایران دارای قانون اساسی و دو مجلس شد كه مجموعه این دو مجلس را «مِهِستان» می گفتند (مِه به كسر «میم» به معنای بزرگ). اختیارات مجلس یا مهستان
انتخاب ولیعهد از میان شاهزادگان، اعلان جنگ و پیشنهاد صلح، بسیج نیرو، عزل شاه درصورت دیوانه شدن، بیماری ممتد، ارتکاب اشتباه (حتی بدون داشتن سوء نیّت) و ... و نیز تغییر اشل مالیاتها و صدور دستور ضرب سكه با تصویر تازه، تعیین شاهان ارمنستان، تایید تشریفاتی (ضمنی) شاهان پارسی تبار سرزمین پنتوس (منطقه ساحلی جنوب و جنوب شرقی دریای سیاه در آناتولی به پایتختی شهر سینوپ) و همچنین انتصاب فرمانده كل ارتش برای یك دوره معین و یا مدیریت جنگ از جمله اختیارات مهستان بود.
محل برگزای جلسات مهستان
در موارد متعدد، مِهِستان كه بنیادی مشابه سنای روم بود شخص شاه را به عنوان فرمانده ارتش، فرمانده جبهه و مسئول لشكركشی تعیین كرده بود. مهستان از سال 135 پیش از میلاد (2148 سال پیش) و پس از تکمیل شهرسازی تیسفون (واقع در 36 کیلومتری جنوب بغداد امروز) و انتقال پایتخت ایران به این شهر، جلسات خودرا در اینجا برگزار می کرد.
شهر تیسفون در ساحل دجله از سال 135 پیش از میلاد تا سال 637 میلادی به مدت 772 سال پایتخت ایران بود که در این سال و پس از نبرد قادسیه به دست عرب افتاد و رو به ویرانی گذارد ولی ویرانه کاخ خسروانوشیروان (طاق کسری) همچنان پابرجا مانده است که تاریخ نگاران آن را «کاخ عدل» لقب داده اند زیراکه انوشیروان در آنجا [مستقیما و بدون واسطه] با مردم معمولی دیدارمی کرد و به درد دل آنان گوش فرا می داد. همچنین، وی یک زنجیر متصل به زنگ، در اطاق مجاور دفتر کار خود تعبیه کرده بود که یک سر زنجیر از تیری چوبی در میدان بیرونی کاخ آویزان بود و هرکس که شکایت و یا پیشنهاد داشت، به میدان می رفت و زنجیر را می کشید و زنگ به صدا درمی آمد و خسرو انوشیروان به بالکن کاخ می رفت و حرف های آن فرد را می شنید و اگر لازم می آمد وی را به حضور در دفتر کار خود دعوت می کرد.
آیا مهستان اقتباس گرفته از مجلس روم بوده است ؟
مورّخان رومی ایجاد مِهستان را یک اقتباس ایرانیان از رومیان نوشته اند كه باور كردن این ادعا دشوار است زیرا كه هنگام اعلام دمکراسی در ایران (173 سال پیش از میلاد ـ دو هزار و 186 سال پیش) هنوز دولت روم با ایران همسایه نشده بود و برخورد نداشت، هنوز بازماندگان اسكندریان برمناطق یونانی نشین و مصر حكومت می راندند، به علاوه اندیشه دمکراسی و واژه آن از فلاسفه یونان باستان است که این اندیشه به جنوب یونانی نشین ایتالیا (سیراکوز = سیراکیوز) انتقال یافته بود
