شناخت اختلال بد ریخت بینی بدن و نشانه های آن
پزشکی و سلامت › روانشناسی
- 98/04/09
اختلال بد ریخت بینی بدن چیست؟
بد ریخت انگاری بدن(Body dysmorphic disorder)
اختلال بدریختی بدن اختلالی شایع می باشد و میزان شیوع آن حدود ۱/۷ تا ۲/۴ درصد برآورد شده است .
در بین مبتلایان به اختلال بی اشتهایی عصبی میزان ابتلا به اختلال بدریختی بدن بسیار بالا بوده و امکان دارد به حدود ۴۰ درصد نیز برسد.
به نظر می رسد اختلال بدریختی بدن اختلالی پنهان می باشد . به عبارت دیگر بسیاری از مبتلایان چون تصور می کنند احتمال دارد بعد از بیان نشانه های اختلال مورد نکوهش دیگران قرار گیرند تلاش می نمایند ابتلا به این اختلال را پنهان نمایند .
مهمترین نشانه ی ابتلا به اختلال بدریختی بدن وجود یک سلسله آشفتگیهای ذهنی است که این آشفتگی به خاطر تصور وجود نقایص یا بدشکلهایی در ظاهر به وجود می آیند است.
میزان این آشفتگیهای ذهنی به حدی است که سبب ایجاد اختلال در کارکردهای مختلف اجتماعی و یا شغلی مبتلایان به اختلال بدریختی بدن می شود.
در این بیماری، فرد احساس ذهنی مداومی درباره زشتی و برخی قسمت‌ها و ویژگی‌های ظاهر یا چهره خود دارد.(علیرغم اندام و چهره طبیعی) با توضیح منطقی نمی‌شود آنها را متوجه اشتباه خود کرد!
در زنان و جوانان شایعتر است.
علت های اختلال بد ریخت بینی بدن:
منبع این آشفتگی های ذهنی می تواند مربوط به هر بخشی از بدن باشد. از جمله:
ارث
تجربیات زندگی منفی مانند آزار در دوران کودکی
ویژگی‌های شخصیتی(از جمله عزت نفس پایین)
مشکل در هویت و خودانگاره ضعیف
فشارهای اجتماعی و انتظارات از زیبایی
مُد، تبلیغ گسترده جذابیت های کاذب،خودنمایی و فخر فروشی
کاهش توجه به زیبایی های باطنی و توجه مفرط به ظاهر
وجود مشکلات روانپزشکی دیگر مانند: وسواس، اضطراب و افسردگی.
یکی از علت های شدید بودن اختلال بدریختی بدن صرف وقت زیاد برای تفکر و یا مقابله با احساس بدشکل بودن بدن و یا وجود نقایص بدنی است.
از نظر میزان شدت ، اختلال بد ریختی بدن را می توان در درون طیفی قرار داد که در آن علایم از شدت خفیف تا شدید قرار می گیرد.
زمانی که شدت اختلال شدید می باشد شخص مبتلا امکان دارد ۵ یا ۶ ساعت در روز وقت خود را صرف توجه به اعضای مختلفی که در مورد آنها آشفتگی فکری دارد نماید .
اگرچه شخصی که مبتلا به اختلال بد ریختی بدن است امکان دارد آشفتگی های فکری مختلفی در مورد بدشکلی یا عیوب بخش های مختلف بدن داشته باشد ولی معمولا تمرکز وی بر روی موها ، بینی و یا پوست بدن است. اغلب مبتلایان به اختلال از این موضوع ناراحت هستند
که چهره ی آنان جذاب نمی باشد ، موهای آنان ریخته و کم پشت شده ، جوش های صورت زیادی دارند و یا چهره شان چین و چروک زیادی دارد .
همه گیر شناسی اختلال بد ریخت بینی بدن
اختلال بدشکلی بدن به‌نظر یک اختلال نسبتاً شایع است که معمولاً در اواخر کودکی یا اوایل بزرگسالی آغاز می‌شود و اگر بدون درمان بماند، مزمن می‌شود.
اگرچه خطر بالای خودکشی و کیفیت پایین زندگی و عملکرد در این افراد وجود دارد، افراد مبتلا به همبودی اختلال بد شکلی بدن و افسردگی ممکن است تنها به‌خاطر نشانه‌های افسردگی تحت درمان قرار بگیرند مگر اینکه در مورد نشانه‌های اختلال بد شکلی بدن از آنها سوال شود.
این امر بر اهمیت ارزیابی دقیق و خاص از نگرانی‌های مرتبط با ظاهر تأکید می‌کند.
بطور مشابه، افراد مبتلا به اختلال بد شکلی بدن ممکن است بر اساس یک اختلال اضطرابی همراه، مورد تشخیص واقع شوند.
برای مثال، از میان بیماران سرپایی که به دنبال درمان اضطراب هستند، شیوع اختلال بد شکلی بدن در میان بیماران دچار فوبیای اجتماعی ۱۲ درصد و در میان بیماران دچار اختلال وسواس فکری- عملی ۷.۵ درصد است.
در نهایت، نرخ‌های شیوع بالاتر جراحی پوست و عمل‌های ترمیمی از مشاهدات بالینی که اظهار میکنند احتمال مشورت افراد دچار اختلال بد شکلی بدن با متخصصان پوست، جراحان پلاستیک و دندانپزشکان بیشتر از روان‌پزشکان است، چون آنها از نشانه‌هایشان شرمنده و خجالت‌زده هستند یا به‌خاطر اینکه متقاعد شده‌اند این نشانه‌ها فیزیکی هستند و نه روانی، حمایت میکنند.
علائم و نشانه های اختلال بد ریخت بینی بدن :
درگیری ذهنی با ظاهر فیزیکی
وارسی مکرر خود جلوی آینه و یا برعکس، اجتناب از رفتن به جلوی آینه
باور قوی به اینکه اختلال یا نقصی در ظاهرش دارد و زشت نشانش میدهد.
اعتقاد به اینکه دیگران نگاهی بسیار منفی به ظاهرش ارند.
اجتناب از موقعیت‌های اجتماعی
نیاز به دنبال تعریف و تمجید از دیگران در مورد ظاهر
استفاده مکرر از لوازم آرایشی بدون رسیدن به رضایت و گاهی برای پوشش نقص ذهنی.
شایع ترین موضوع نگرانی ها پیرامون اختلال بد ریخت بینی بدن :
سایز بدن، بد شکلی بدن، قد، سینه‌ها، مو ، عضلات و بویژه بینی!
مشکلاتی که اختلال بد ریخت بینی بدن به همراه می آورد:
سطوح بالای اضطراب اجتماعی
کناره گیری از اجتماع
خلق افسرده
کمال گرایی
عزت نفس پایین
رضایت از زندگی پایین
وسواس فکری و حتی خودکشی
پیش آگهی از اختلال بد ریخت بینی بدن :
اکثریت از درمانها و جراحی های زیبایی در جهت بهبود نقص ادراک شده شان استفاده میکنند!
در حالیکه درمانها به ندرت پاسخ میدهد و حتی ممکن است بدتر هم شود!
عمل های غیرضروری پزشکی(بویژه بینی) گونه‌های برجسته، لب‌های ورم کرده، پوست‌های به شدت برنزه،
عضله‌های بعمل آمده از استروئید، از جمله عوارض و مسائل این بیماران است.
درمان اختلال بد ریخت بینی بدن :
توجه به ارزشهای درونی و معنوی
تقویت اعتماد به نفس
دوری از مُد
آموزش مهارت اعتماد به نفس بویژه برای کودکان و نوجوانان
نشان دادن توانمندی های خود در دنیای واقعی(علمی،ادبی،هنری،ورزشی و...)
توجه ویژه پزشکان در عدم انجام عمل های غیر ضروری
و نکته ی بسیار مهم انجام مشاوره و رواندرمانی تحت نظر روانشناس بالینی و روانپزشک(بویژه قبل از هر عمل زیبایی)
دارودرمانی:
با SRI و درمان شناختی‌رفتاری (CBT)، درمان‌های درجه‌ی یک برای اختلال بد شکلی بدن در نظر گرفته می‌شوند.
مطالعات دارویی اساساً SRI را بررسی کرده‌اند و دریافته‌اند که کلومیپرامین، فلووکسامین، فلوکستین، سیتالوپرام و اِس‌سیتالوپرام مؤثر هستند و نرخ پاسخ‌ها از ۵۳ تا ۷۳ درصد گزارش شده است. قابل ذکر است که SRI برای نشانه‌های اختلال بد شکلی بدن مؤثرتر از داروهای ضدافسردگی دیگر است.
توصیه شده است که حداقل ۱۲ هفته قبل از امتحان کردن داروهای دیگر یا افزودن آنها به رژیم بیمار، SRI با دوز مناسب امتحان شود.
درمان موفق با SRI می‌تواند منجر به بهبود نشانه‌های اختلال بد شکلی بدن شود، بهبودهایی در حیطه: کاهش مشغله ذهنی درباره ظاهر و رفتارهای تشریفاتی و اجتنابی مرتبط با آن مشغله‌ها، بینش، نشانه‌های افسردگی و کیفیت کلی زندگی که ممکن است در جریان درمان، بهبود یابد.
پس از دارودرمانی موفق، بسیاری از بیماران گزارش میکنند که اگرچه به ظاهر فرقی با گذشته نکرده‌اند، امّا نسبت به ظاهرشان، پریشانی و اضطراب کمی دارند.
برخی از بیماران از این باور می‌گویند که ظاهر آنها در طول درمان بهتر شده است.
