انواع لکه دندانی کودکان و درمان آن
پزشکی و سلامت › دهان و دندان
- 97/08/03
لکه‌های با منشأ خارجی
این نوع از لکه‌ها مربوط به مینای دندان کودکان است. از آنجا که این نوع لکه روی دندان منشأ خارجی دارد، معمولاً می‌توان آن‌ها را با انجام درمانهای زیبایی دندانپزشکی تمیز، درخشان و سفید کرد.
لکه‌های زرد
1 -عدم رعایت بهداشت دهان و دندان: دندان‌های زرد معمولاً بر اثر رژیم غذایی نامناسب و سبک زندگی کودکان ایجاد می‌شوند و البته اصلی‌ترین دلیل ایجاد لکه‌های زرد عدم رعایت بهداشت دهان و دندان است. تمیز نکردن دندان‌ها به طور منظم به وسیله مسواک و عدم استفاده از نخ دندان، باعث می‌شود تا جرم و پلاک‌های دندانی اطراف دندان کودک جمع شود. پلاک‌های دندان مواد بی‌رنگی هستند اما جرم‌های ایجادشده اطراف دندان زردرنگ هستند. با تجمع و سخت شدن این جرم‌ها اطراف دندان، دندان‌ها دچار تغییر رنگ و لکه می‌شوند. جرم‌های اطراف دندان باید به طور حرفه‌ای و توسط دندانپزشک تمیز شوند.پلاک‌های دندانی و جرم‌ها مملو از باکتری هستند، این باکتری‌های نه تنها باعث ایجاد لکه روی دندان می‌شوند بلکه ممکن است باعث ایجاد بیماری‌های لثه نیز بشوند و در نهایت باعث از دست رفتن دندان‌ها می‌شوند.
2- رژیم غذایی: رژیم غذایی دومین عامل مهمی است که باعث زرد شدن رنگ دندان‌ها می‌شود. غذاهای اسیدی و غذاهایی که دارای ترکیباتی مانند تانن هستند باعث تغییر رنگ دندان کودکان می‌شوند.
3 -داروها: متأسفانه برخی از موارد مانند تأثیرات برخی از داروها که تحت کنترل ما نیستند باعث زرد شدن رنگ دندان کودکان می‌شوند. برخی داروها باعث ایجاد لکه‌های زردرنگ یا هر نوع لکه دیگری روی دندان کودکان می‌شوند.
لکه‌های قهوه‌ای
لکه‌های تیره‌تر روی دندان کودکان می‌تواند باعث نگرانی باشد البته شیوع ایجاد این لکه‌ها روی دندان بیش از حد تصور ما است. مشابه علل ایجادکننده لکه‌های زرد روی دندان، لکه‌های قهوه‌ای روی دندان کودکان می‌تواند به دلیل مصرف برخی غذاها و سبک زندگی آن‌ها باشد. برخی از عواملی که باعث ایجاد لکه‌های قهوه‌ای روی دندان می‌شوند عبارتند از:
1- پوسیدگی: اگر بهداشت دهان و دندان رعایت نشود، پلاک و جرم اطراف دندان‌ها جمع می‌شود. پلاک و جرم پر از باکتری هستند؛ اگر این باکتری‌ها تمیز نشوند باعث از بین رفتن مینا و پوسیدگی دندان کودک می‌شوند.
2- فلوئوروزیس :این بیماری که در اوایل دوران کودکی شکل می‌گیرد ناشی از استفاده بیش از اندازه از فلوراید است. فلوراید در آب یافت می‌شود همچنین در بسیاری از عمل‌های دندانپزشکی که باعث پیشگیری از پوسیدگی دندان می‌شوند از فلوراید استفاده می‌شود. با این که فلوراید مضر نیست و صرفاً یک مسئله مرتبط با زیبایی است، فلوئوروزیس می‌تواند باعث ایجاد لکه‌های قهوه‌ای روی مینای دندان کودک شود. فلوئوروزیس می‌تواند به رنگ خاکستری هم دیده شود و فلوئوروزیس خفیف هم باعث ایجاد رگه‌های سفید روی دندان می‌شود.
3- بیماری سلیاک: این بیماری عدم تحمل پروتئین گلوتن در بدن کودک است. این اختلال مزمن گوارشی می‌تواند باعث آسیب مینای دندان و ایجاد لکه‌های زرد یا قهوه‌ای روی دندان می‌شود.
لکه‌های داخلی دندان
چهار مؤلفه اصلی که ساختار دندان کودک را می‌سازند عبارتند از پالپ یا مغز دندان، سمنتوم، عاج و مینا. زمانی که آسیب‌دیدگی یا تغییر رنگ در ساختار داخلی دندان کودک ایجاد می‌شود، لکه‌های ذاتی به وجود می‌آیند. این لکه‌ها در ساختار داخلی دندان که به آن عاج گفته می‌شود ایجاد می‌شود به راحتی قابل درمان نیست. لکه‌های ذاتی نسبت به لکه‌های با منشأ خارجی شیوع کمتری دارند. لکه‌های ذاتی معمولاً به دلایل زیر ایجاد می‌شوند:
1 - وارد آمدن ضربه به دندان کودک: زمانی که به دندان ضربه‌ای وارد شود لکه‌های داخلی ایجاد می‌شود. این آسیب‌دیدگی‌ها ممکن است باعث آسیب به عصب و اختلال در خونرسانی به دندان شوند. در کودکان، این عوارض ممکن است در شکل‌گیری مینای دندان در هنگام رویش دندان‌های دائمی تأثیر بگذارند. این عوارض باعث ایجاد لکه‌های خاکستری یا تیره روی دندان می‌شوند.
2 - داروها: برخی از انواع داروها می‌تواند قبل از این که دندان‌های دائمی رشد کنند باعث ایجاد لکه روی دندان کودک شود. یکی از این داروها، تتراسایکلین است. تتراسایکلین یک آنتی‌بیوتیک شناخته شده است که برای درمان عفونت‌های ویروسی تجویز می‌شود. این آنتی‌بیوتیک می‌تواند بر ساختار داخلی دندان تأثیر گذاشته و باعث ایجاد لکه‌های خاکستری و سیاه روی دندان کودک شود. این حالت به خصوص در زنان باردار و در کودکانی که دندان‌های آن‌ها در حال رشد است اتفاق می‌افتد.
لکه‌های خاکستری و سیاه
این نوع از لکه‌ها معمولاً به دلیل عوامل خارجی مانند غذاها یا نوشیدنی‌ها به وجود می‌آیند. یک استثنا قرار گرفتن زیاد در معرض فلوراید معدنی طبیعی است. قرار گرفتن در معرض مقادیر زیاد مواد معدنی طبیعی به خصوص در سنین کودکی می‌تواند در نهایت باعث آسیب‌دیدگی و ایجاد لکه در ساختار داخلی دندان‌ها شود. این حالت ممکن است باعث شکل‌گیری لکه‌های سیاه یا خاکستری روی دندان کودک شود.
رفع لکه‌های خارجی روی دندان
لکه‌های خارجی به راحتی از روی دندان کودک برداشته می‌شوند زیرا این لکه‌ها روی لایه خارجی دندان ایجاد شده‌اند. معمولاً لکه‌های تیره‌تر روی دندان کودکان سخت‌تر برطرف می‌شوند، جرم‌گیری و سفید کردن دندان یا برخی عمل‌ها می‌تواند به عنوان راه‌حل‌های مؤثر برای رفع این لکه‌ها در نظر گرفته شود.
سفید کردن دندان‌ها
سفید کردن دندان‌ها در کلینیک یا استفاده از ژل‌های سفیدکننده در منزل اگر تحت نظر یک دندانپزشک زیبایی متبحر باشد کاملاً بی‌خطر است. این روش بیشترین اثر را در سفید کردن و درخشان کردن دندان‌ها دارد. با روش سفید کردن تخصصی دندان‌ها می‌توان 4 تا 5 لکه را در هر جلسه درمانی از بین برد و بیش از 7 لکه هم سفیدتر شده و برای جلسه بعدی آماده می‌شوند. سفید شدن دندان‌های با این روش دائمی نیست البته نتایج آن یک تا دو سال باقی می‌ماند که به سبک زندگی کودک بستگی دارد.
سفیدکننده‌های دندان که برای تهیه آن‌ها نیاز به نسخه پزشک نیست
محصولات دندانی متنوعی مانند خمیردندان‌های سفیدکننده، مسواک‌ها، نوارهای سفیدکننده، قلم و ژل وجود دارد که می‌توان آن‌ها را بدون نیاز به نسخه پزشک تهیه و استفاده کرد. توصیه می‌شود که در مورد این محصولات تحقیق کرده و از محتویات آن‌ها آگاه شوید زیرا برخی از این محصولات می‌توانند با سایش زیاد باعث تخریب مینای دندان کودک شوند.
رفع لکه‌های داخلی دندان
از آنجا که این لکه‌ها به دلیل مسائل مرتبط با سطح داخلی دندان‌ها ایجاد می‌شوند، برطرف کردن آن‌ها تقریباً غیرممکن است و این به این دلیل است که برای سفید کردن و از بین بردن این لکه‌های باید بدون این که آسیبی به ساختار دندان وارد شود، به داخل مینای دندان نفوذ کرد. برخی از روش‌های درمانی مانند سفید کردن نان وایتال دندان وجود دارد که در آن ساختار داخلی دندان سفید می‌شود البته این روش فقط زمانی قابل انجام است که دندان عصب‌کشی شده باشد. یک روش درمانی و یک عمل جراحی برای سفید کردن و رفع لکه‌های ذاتی یا داخلی دندان وجود دارد:
سفید کردن نان وایتال دندان
اگر دندان پس از عصب‌کشی تیره شود، دندانپزشک قادر است با عوامل بلیچینگ، داخل دندان را سفید کند. این درمان که به آن سفید کردن نان وایتال دندان گفته می‌شود زمانی قابل انجام است که مغز دندان کاملاً تمیز و ضدعفونی شده باشد و با بلیچ یا سفیدکننده پر شده باشد. این در مغز دندان باقی می‌ماند و معمولاً هفته‌ای یک مرتبه تعویض می‌شود. به مرور زمان دندان تحت درمان باید از داخل به خارج شروع به سفید شدن کند.
