قلعه سریزد شهرستان مهریز یزد از کهن ترین آثار تاریخی جهان
گردشگری › آثار تاریخی
- 97/12/11
قلعه سریزد بزرگ ترین صندوق امانات بانکی جهان
روستاي سريزد در فاصله 5 كيلومتري شمال جاده يزد ـ كرمان قرار دارد و در حال حاضر از توابع دهستان خورميز بخش مركزي مهريز است. بافت قديم روستا داراي خانه هاي بسيار زيبا با بادگيرهاي دلپسند، مجموعه هايي همچون مسجد، آبانبار، حسينيه، رباط، كاروانسرا ، چاپارخانه، دروازه تاريخي (كه اكنون فقط ستوني از به جاي مانده ) است كه آن را در زمره روستاهاي تاريخي استان قرار داده است. در كنار اين روستا قلعهاي عظيم چشم نوازي ميكند كه با وسعتي بيش از ده هزار متر مربع مساحت شامل سه طبقه است. اين روستا كه داراي دو ديوار دفاعي بلند است، شامل اتاق هاي بسيار زياد و راهروهاي به هم پيوسته ميباشد. معماري ويژه قلعه آن را در رديف قلعه هاي با ارزش ايران قرار داده به طوري كه صاحبنظران آن را از نظر جلوههاي معماري جالبتر از ارگ بم ميدانند.
قلعه سریزد یکی از کهن ترین و بزرگ ترین صندوق امانات بانکی ایران و جهان بوده است. قدمت این قلعه تاریخی به حکومت ساسانیان (قرن 3 تا 7 میلادی) می رسد. قلعه به منظور ذخیره سازی غلات و مواد غذایی بوده که در آن زمان از ارزش خاصی برخوردار بوده است. علاوه بر غلات، پول، طلا و زیورآلات روستاییان نیز در مواقع هجوم و غارت در این قلعه نگهداری می شده است.
این اثر در تاریخ 27 خرداد 1354 با شماره ثبت 1084 به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است و در حال حاضر بیشتر قسمت‌های قلعه بازسازی شده است.
معماری قلعه سریزد
قلعه سریزد دارای سه طبقه است که از خشت و گل ساخته شده و مصالح مورد استفاده در آن آجر و گچ بوده است. تزییناتی نظیر کادربندی و شومینه سازی نیز در آن دیده می شود. در دو طرف راهروها، اتاق های متعدد حجره مانندی است که هر کدام دارای درب و کلیدی مجزا به منظور ذخیره سازی اشیا گرانبهای روستاییان بوده است.
گرداگرد این بنا را خندقی به عرض تقریبی 6 متر و عمق بین 3 تا 4 متر که اولین لایه دفاعی قلعه محسوب می‌شده، محصور کرده است. این قلعه دارای دو دیوار متحدالمرکز تو در تو با برج و باروهایی بلند و تسخیر ناپذیر است که توسط خندقی محصور شده است. همچنین قلعه دارای دو درب بوده‌است که یکی درب اصلی و دیگری درب پشتیبان قلعه بوده است. درب اصلی این قلعه به صورت متحرک بوده و به وسیله طناب و قرقره‌هایی از سمت پایین به بالا باز و بسته می‌شده است. زمانی که درب اصلی به وسیله دشمن شکسته می‌شد و دشمن به درون قلعه راه می‌یافت، درب دوم قلعه بسته می‌شده و در واقع نقش درب پشتیبانی قلعه را ایفا می‌نموده است.
تزئیناتی نظیر کادربندی و شومینه‌سازی نیز در آن دیده می‌شود. در دو طرف راهروها، اتاق‌های متعدد حجره مانندی است که هر کدام دارای درب و کلیدی مجزا به منظور ذخیره‌سازی اشیا گرانبهای روستاییان بوده است.
