انواع بارندگی
علمی و تکنولوژی › جهان هستی
- 97/09/25
بارش در هواشناسی به هر نوع بخار آب گفته میشود که بر اثر تراکم تبدیل به آب شده و تحث تأثیر نیروی جاذبه به زمین می‌ریزند. بارش به شکل باران، برف، تگرگ، شبنم و برف‌دانه است. بارش زمانی روی می‌دهد که در منطقه‌ای از آسمان بخار آب آن‌قدر اشباع شده باشد که در اثر تراکم زیاد تبدیل به مایع شده و به زمین ببارد. بنابرین مِه و میغ بارش به حساب نمی‌آیند، زیرا در آنها بخار آب آن قدر متراکم نمی‌شود که بتواند ببارد. معمولاً ریزش‌های آسمانی به سطح برخورد می‌کنند، ولی استثنائی هم وجود دارد که میلابی نامیده میشود و پیش از رسیدن به سطح دوباره بخار میشود. قطره‌ها یا گلوله‌های بارش پس از برخورد با دیگر قطره‌ها یا بلورهای یخ درون ابرها با آنها یکی می‌شوند. قطره‌های باران از نظر اندازه گوناگون هستند. گلوله‌های برف بسته به ویژگی‌های دمایی یا رطوبتی هوایی که از آن می‌گذرند تا به زمین برسند دارای فرم ها و الگوهای گوناگونی هستند. گلوله‌های برف برای به زمین رسیدن نیاز دارند که دمای سطح زمین نزدیک صفر یا زیر صفر باشد، ولی فرایند شکل‌گیری تگرگ به گونه است که برای به زمین رسیدن به دمای بالاتری نیاز دارد. اگر رطوبت کافی و حرکت رو به بالا وجود داشته باشد، بارش از ابرهای فشرده‌ای چون کومولونیمبوس میتواند ببارد. بارش بخش عمده‌ای از چرخهٔ آب محسوب شده و فراهم کنندهٔ آب شیرین بر روی سیاره زمین است. سیستم‌های طبقه‌بندی اقلیمی مانند سامانه طبقه‌بندی اقلیمی کوپن از میانگین باران سالانه برای تقسیم‌بندی اقلیم‌هایمختلف بهره میبرندبارش کوهستانی
جریان هوا به یک کوهستان برخورد کند ومجبور به صعوداز آن شودبا آهنگ بی درو سر میشود واگر رطوبت ان به اندازهی کافی باشد میتواند بارندگی ایجاد کند این بارشهارا ازآن جهت که عامل صعود هوا وجود کوهستان هاست بارشهای کوهستانی می نامند
بارش جبهه ای
هوای گرم بر روی زبانه ی هوای سرد صعود کرده وبا آهنگ بی درو سرد می شود پس از تراکم وتشکیل ابر بارندگی ایجاد می کند
بارش سیکلونی
هوای گرم بر روی زبانه ی هوای سرد صعود کرده وبا آهنگ بی درو سرد می شود پس از تراکم وتشکیل ابر بارندگی ایجاد می کند
بارش کنوکتیو
صعود هوا در اثر گرم شدن غیریکنواخت سطح زمینایجاد میشود که این یکنواختی گرم شدن هوا ممکن اسن به دلیل عدم یکنواخت یودن خصوصیات ساختمانی خاکها ویا اینکه به دلیل اختلاف شیب نواحی مختلف باشد در هرصورت هوای گرمتر به علت کاهش چگالی آن صعود کرده ودر صورتی که شرایط مهیا باشد پس از رسیدن به د مای نقطه ی شبنم وتشکیل ابر می تواند بارندگی کند
بارش همگرایی
اگر جریان هوا در امتداد یک خط متفاوت بوده و به صورت همگرا باشد در این صورت در امتداد آن خط صعود هوا اتفاق می افتد و از آنجا که عامل صعود هوا پدیده ی همگرایی است بارش حاصل از این صعود را بارش همگرایی می گویند مانند بارندگی آلیزه
طي مطالعه اي كه دانشمندان روي ابرها انجام داده اند به اين نتيجه رسيده اند كه ابرهاي باران زا با طي سلسله مراحل خاص و شيوه اي مشخص، تشكيل مي شوند و شكل گيري و ايجاد ابرهاي باران زا نياز به انواع خاصي باد و ابر دارد
يكي از انواع ابرهاي باران زا كه معمولاً با رعد و برق همراه است كومولونيمبوس است. هواشناسان در مورد تشكيل ابر كومولونيمبوس مطالعه كرده اند تا نحوه توليد و ايجاد باران، تگرگ، برق (نور) را بيابند. يافته ها نشان مي دهد كه كومولونيمبوس طي مراحل زير باران ايجاد مي كند
مترولوژيستها (هواشناسان) دريافته اند كه ابرهاي كومولونيمبوس كه حامل تگرگ هستند تا ارتفاع 25000 الي 30000 پا (فوت) (7/4ـ7/ 5مايل) مي رسند شبيه رشته كوههايي مانند آنچه در قرآن آمده: « او تگرگ را از رشته كوههاي (ابرهاي حجيم و پر ارتفاع) در دل اسمان فرو فرستاد.»هواشناسان در مورد تشكيل ابر كومولونيمبوس مطالعه كرده اند تا نحوه توليد و ايجاد باران، تگرگ، برق (نور) را بيابند. يافته ها نشان مي دهد كه كومولونيمبوس طي مراحل زير باران ايجاد مي كند
1ـ ابتدا ابرها با نيروي باد به حركت در مي آيند، قطعه هاي پراكنده و كوچك كه كومولوس نام دارند با نيروي باد به يكديگر فشرده شده و در يك منطقه تجمع مي يابند و ابرهاي كومولونيموس را مي سازند.
2ـ اتصال: ابرهاي كوچكتر به يكديگر متصل و ابرهاي بزرگتر را تشكيل مي دهند
3ـ تراكم و انبوه شدن: وقتي ابرهاي كوچكتر به هم مي پيوندند و ابرهاي بزرگتر را مي سازند در ابرهاي بزرگ حركت و رشد عمودي به سمت بالا صورت گرفته كه اين پديده در مركز ابرها بيشتر از لبه ها و كناره هاي آن رخ مي دهد و بعد از اين رشد رو به بالا موجب كشيده شدن توده ابر به بالا و رسيدن به ناحيه سردتر اتمسفر (جو) كه محل تشكيل قطره هاي آب و تگرگ است مي شود. و قطره هاي آب و تگرگ، بزرگتر و سنگين تر شده و حركت رو به بالاي آنها متوقف مي شود و به صورت قطره هاي باران و تگرگ فرود مي آيند
در كتاب «مترولوژي امروز» هوا شناسي گفته شده. همين كه تگرگ از قسمت سرد و يخچالي ابر فرو مي ريزد يعني همان جايي كه بلورهاي يخ در آن تشكيل مي شود، ابرها باردار مي شوند و قطره هاي آب با تگرگ به هم برخورد كرده يخ مي زنند و باقي مانده گرماي خود را از دست مي دهند. سطح تگرگ گرمتر از اطراف خود بلور است. وقتي تگرگ با بلور يخ مجاور و مماس مي شود يك پديده مهم رخ مي دهد. كلاً الكترونها هميشه از ناحيه سردتر به نقطه گرمتر حركت مي كند. در همين حال وقتي قطره هاي خيلي سرد و يخ زده در تماس با يك دانه تگرگ قرار مي گيرند همين پديده رخ مي دهد و از اين رو تگرگها بار منفي گرفته و قطرات بسيار سرد يخ بار مثبت مي گيرند و در برخورد با تگرگ خرد و متلاشي مي شوند حال ذرات خرده شده يخ سبكتر شده و به لايه هاي بالايي ابر صعود مي كنند و تگرگ با بار منفي باقي مانده و در لايه هاي زيرين و بستر ابر قرار مي گيرد. بنابراين لايه هاي زيرين ابر كلاً داراي بار منفي بوده و سپس اين بار منفي به صورت برق به زمين تخليه مي گردد
نتيجه مي گيريم كه تگرگ نقش مهمي در توليد و ايجاد برق دارد
كل اين اطلاعات در سالهاي اخير بدست آمده است اصولاً تا 1600 بعد از ميلاد نظرات ارسطو در هواشناسي (مترولوژي) مطرح و غالب بوده است، مثلاً او معتقد بود كه اتمسفر داراي دو نوع هوا است، هواي مرطوب و هواي خشك و رعد صداي حاصل از برخورد هواي خشك با ابرهاي مجاور را مي دانست و برق و نور را حاصل از شعله ور شدن و سوختن هواي خشك با شعله ضعيف و نازك تعريف مي كرد و اينها عقايد هواشناسي بود كه در 1400 سال پيش يعني زمان نزول قرآن مطرح و غالب بود
