لپ تاپ تینک پد IBM با قدمت 25 ساله
علمی و تکنولوژی › رایانه و سخت افزار
- 97/09/02
در صنعت فن آوری، ثبات در طراحی اهمیت بالایی برای شرکت ها دارد ، تینک پد یکی از معدود برندها در صنعت کامپیوتر محسوب می‌شود که این ثبات را حفظ کرده است. و اغلب اوقات این ثبات هدفی ناپیدا برای آن‌ها محسوب می‌شود.به همین دلیل برای مثال، ثبات اپل در این زمینه و عرضه‌ی آیفون‌های جدیدی که در مقایسه با مدل‌های سال قبل، دربردارنده‌ی تغییرات بنیادین نیستند، هر ساله موجب طرح انتقادات شدید از سوی افراد مختلف می‌شود.اما در این مقاله یک استثناء به چشم می‌خورد که با دیگر هم نسلان خود تفاوت دارد. این دستگاه منحصربه‌فرد یک لپ‌تاپ برجسته‌ی مشکی‌رنگ به نام IBM ThinkPad است. به‌طور دقیق‌تر، دستگاه مورد بحث با نام The 700C، نخستین لپ‌تاپ تینک‌پد محسوب می‌شود که ۲۵ سال پیش در تاریخ ۵ اکتبر ۱۹۹۲ (۱۳ مهر ۱۳۷۱) معرفی شد.
آنچه هیچ کس در آن زمان نمی‌دانست، این بود که نام تینک‌پد، زیبایی‌شناسی طراحی و تاکید بر نوآوری در خدمت بهره وری قابل اطمینان می‌تواند چنان قدرت ماندگاری داشته باشد که به مدت ۲۵ سال دوام بیاورد. هر شهروندی از اواخر ۱۹۹۲، در صورت مواجه با یک تینک‌پد امروزی نظیر X1 Carbon با فرم فکتور نازک و سبک‌وزن – کمتر از یک سوم ضخامت و وزن ۷۰۰ سی – و نمایشگر با وضوح تصویر بالا، احتمالا به شدت تحث تاثیر قرار خواهد گرفت و از آنجایی که از تصاحب کسب‌وکار کامپیوترهای شخصی آی بی ام توسط لنوو بی‌خبر است، پس از مشاهده ی نام این سازنده ی چینی به جای آی بی ام دچار سردرگمی خواهد شد. اما اگر این شخص با تینک پد ۷۰۰ سی آشنایی داشته باشد، تشخیص ایکس وان کربن به عنوان یک لپ تاپ تینک پد، کار راحتی برای او خواهد بود. این موضوع به هیچ عنوان در مورد یک پاوربوک مدل ۱۹۹۲ اپل و یک مک بوک مدل ۲۰۱۷ صدق نمی‌کند.
اگر به دنبال محصولات مشابهی با طول عمر برند تینک‌پد و عناصر طراحی اختصاصی باشید، احتمال بیشتری وجود دارد که آن‌ها را به جای کسب و کار کامپیوتر شخصی در صنعت خودرو پیدا کنید. دیوید هیل که به مدت بیش از ۲۰ سال، مسئول طراحی سری تینک پد بود، می‌گوید:
شما می‌توانید بروید به مدل جدید پورشه‌ی ۹۱۱ نگاه بیاندازید و آن را با مدل اولیه‌اش مقایسه کنید و بله، تفاوت‌های بسیار زیادی وجود دارد؛ اما پورشه‌ی جدید همچنان همان روح [قدیمی] را حفظ کرده است و از عناصری هماهنگ بهره می‌گیرد.این نوع «تکامل هدفمند» همان چیزی است که خالقان تینک‌پد همواره در پی آن بوده‌اند.
The original IBM PCمدل اصلی کامپیوتر شخصی آی بی ام که آغازگر یک صنعت بود و در نهایت به ساخت تینک پد منتهی شد.
IBM ThinkPad 700Cهنگامی که درایوهای سی دی رام ظهور کردند، تینک پد صاحب یکی از آن ها شد.
از دیگر ویژگی های منحصر به فرد تینک پد، یک جایگزین ماوس بسیار کوچک به نام TrackPoint II با ظاهری هم چون کله پاک کن بود که بین کلیدهای جی، اچ و بی به چشم می خورد. این ابزار کوچک که مهندسان آی بی ام این بار نیز خود آن را در آزمایشگاه شرکت در یورک‌تاون نیویورک طراحی کردند. در ابتدا قرار بود در صفحه‌کلیدهای دسکتاپ به‌کار گرفته شود؛ اما سرانجام به همراه تینک‌پد ۷۰۰ سی معرفی شد و اشاره‌گری دقیق را بدون نیاز به برداشتن دست از روی صفحه‌کلید در اختیار کاربران قرار داد. ترک‌پوینت، بهبودی قابل توجه در ترک‌بال‌های بدجایگذاری‌شده و بدقواره‌ای محسوب می‌شد که در دیگر لپ‌تاپ‌های آن روز متداول بود و همچون سی‌دی رام که در جلوی دستگاه قرار داشت، با در نظرداشتن فضاهای اندک موجود در هواپیماها طراحی شده بود. نایتوه می‌گوید:ما می‌دانستیم که ماوس بهترین دستگاه برای اشاره کردن است؛ اما شما نمی‌توانید در هواپیما از یک ماوس استفاده کنید.
زیبایی‌شناسی طراحی تینک پد چنان از مدت ها پیش آشنا به‌نظر می‌رسد که به راحتی می‌توان این حقیقت را فراموش کرد که ساخت آن در ابتدا نوعی انحراف از هنجار دوران خود، نه‌تنها برای شرکت سازنده بلکه کل صنعت کامپیوتر شخصی به‌شمار می‌رفت. سپر که در سال ۲۰۱۵ درگذشت، بارها گفته بود که جعبه‌ی بنتو (خوراک قابل حمل ژاپنی) و یا جعبه‌ی سیگار الهام بخش او در طراحی تینک‌پد بود. در هر دو مورد، ظاهر ۷۰۰ سی در حقیقت بدون سرافکندگی به یک جعبه با زوایای مربعی و بدون تزئینات شباهت داشت. علاوه بر این، رنگی که سپر برای تینک‌پد انتخاب کرد (مشکی پر کلاغی) نیز به این لپ‌تاپ کمک کرد تا در دورانی که اغلب کامپیوترهای قابل حمل از برندهای مطرح در رنگ‌های نخودی، سفید یا سایه‌هایی مختلف از خاکستری موجود بودند، به صورتی هدفمند ظاهری زیبا داشته باشد.
سپر در راستای تکمیل برندسازی تینک‌پد، قرمز روشن را به عنوان رنگ ترک‌پوینت انتخاب کرد. همچنین اتکای وی به قاب مشکی دستگاه به نحوی بود که موجب شد تینک‌پد به‌سرعت به محصولی متمایز و قابل تشخیص تبدیل شود. اما این طراحی تقریبا به طور کامل به منصه‌ی ظهور نرسید؛ زیرا یکی از مدیران رده‌بالای شرکت در بخش طراحی به سپر اطلاع داد که رنگ قرمز برای سوییچ‌های اضطراری در کامپیوترهای بزرگ آی‌بی‌ام رزرو شده است.
هیل می‌گوید
ریچارد [سپر] که از جهات بسیار فرد خلاقی محسوب می‌شد، در آن زمان به طراح آی‌بی‌ام پیشنهاد داد که آن‌ها صرفا باید نام رنگ را از قرمز به سرخابی (Magenta) تغییر دهند. در نهایت، ترک‌پوینت IBM Magenta پذیرفته و به نمادی در طراحی تینک‌پد تبدیل شد.
آی‌بی‌ام نام «ThinkPad» را از دستگاه تبلتی به عاریه گرفت که آن را در ماه آوریل همان سال و در دوران رونق اولیه و کوتاه‌مدت تبلت‌ها در دهه‌ی ۱۹۹۰ معرفی کرده بود این نام به صورت واضحی به شعار فکر کن (Think) اشاره داشت؛ پندی به خود شرکت و دنیا که توماس جی واتسون، بنیان‌گذار آی‌بی‌ام آن را در سال ۱۹۱۴ معرفی کرد.
با این حال، اعمال بخش «Pad» (به‌معنی دفترچه) به لپ‌تاپی با ظاهر مرسوم تاشو، از سوی برخی متخصصان به عنوان اقدامی بحث‌برانگیز در نظرگرفته شد. با این حال، نام تینک‌پد به جای آنکه مشتریان واقعی را برنجاند، با موفقیت این پیام را انتقال داد که لپ‌تاپ ۷۰۰ سی محصولی تازه از سوی آی‌بی‌ام است؛ شرکتی که از قدیم در تلاش‌های خود برای برندسازی کامپیوترهایش به انتخاب‌های نام‌هایی چون IBM PS/2 Note N33 SX علاقه داشت.
تینک‌پد ۷۰۰ سی در زمان عرضه، ۴۳۵۰ دلار یا به دلار امروز تقریبا هفت هزار دلار قیمت داشت که در سال ۲۰۱۷، برچسب قیمت بسیار بالایی به‌نظر می‌رسد. در حال حاضر، خرید یک نسخه‌ی مخصوص تینک‌پد کربن ایکس وان با تمام لوازم جانبی نزدیک به ۲۲۰۰ دلار هزینه دربردارد؛ اما در آن زمان، لپ‌تاپ‌های رده‌بالا به‌خصوص در صورت بهره‌مندی از نمایشگرهای رنگی بسیار گران‌قیمت بودند. برای مثال، مجله‌ی پی‌سی مگزین در همان نسخه‌ای که نقد و بررسی تینک‌پد را منتشر کرد، یکی از لپ‌تاپ‌های ساخت توشیبا را با قیمت ۶۰۹۸ دلار یا به عبارتی بیش از ۱۰ هزار دلار امروز مورد ارزیابی قرار داد.
علاوه بر این، تینک‌پد به‌زودی به و به قدر کافی بدل به نشانه‌ای از شان و اعتبار شد و توانست قیمتی بالاتر از حد استاندارد را به بازار تحمیل کند. فردیک پل، وبلاگ‌نویس نتورک ورلد می‌گوید:
شما به یک کافی شاپ مملو از کارآفرینان مشتاق و پرتلاش وارد می‌شوید و می‌بینید که همه صاحب یک مک‌بوک نقره‌ای هستند. تینک‌پد برای مدتی در دنیای شرکت‌های بزرگ به مک‌بوک شباهت داشت.
طراحی سپر بدون شک به فروش تینک‌پد کمک کرد؛ اما ماهیت این سری از اطمینان‌پذیری سخت‌افزار تا کیفیت پشتیبانی فنی آی‌بی‌ام نیز در کسب اعتبار برای آن موثر بود. پل می‌گوید:
آن‌ها نه‌تنها در ساخت لپ‌تاپی جذاب موفق‌تر بودند؛ بلکه در زمینه‌ی ساختار، استحکام و پشتیبانی نیز عملکرد بسیار بهتری از رقبایشان داشتند.
IBM Butterflyباترفلای تینک پد مدل ۱۹۹۵ موفق به بهره گیری از صفحه کلیدی شد که پهن تر از بدنه ی دستگاه بود.
هرچند نخستین تینک پد و جانشینان بعدی اش موفقیت خوبی به‌دست آوردند؛ اما قرار نبود که ظاهر و حس کلی آن ها برای همیشه پا برجا باقی بماند. در حقیقت، هنگامی که هیل در ۱۹۹۵ برای سرپرستی طراحی تینک‌پد انتخاب شد، مدیرکل این سری به وی اطلاع داد که اکنون زمان تغییر فرارسیده است.
هیل می‌گوید:
وی اینطور احساس می‌کرد که سه سال کافی است و ما نیازمند یک طراحی جدید هستیم. من حقیقتا نمی‌توانستم این را باور کنم. من در پاسخ گفتم که خب از بین تمام مشکلاتی که پیش‌روی ما هستند، طراحی از جمله‌ی آن‌ها محسوب نمی‌شود. در نتیجه، سرسختانه تلاش کردم تا به او توضیح دهم که اگر طراحی اشکالی ندارد، آن را تغییر ندهید.
هیل ظاهرا به صورت دائمی پیروز آن بحث شد. اما آی‌بی‌ام از همان ابتدا اجازه نداده بود که شخصیت قابل پیش‌بینی سری تینک‌پد بر سر راه آزمودن ایده‌های جدید قرار بگیرد. به عنوان مثال، این شرکت در سال ۱۹۹۳ یعنی یک سال پس از عرضه‌ی ۷۰۰ سی، به‌منظور تولید یک تینک‌پد ویژه با چاپگر جوهرافشان داخلی برای بازار ژاپن وارد همکاری با کانن شد. (صفحه‌ی چاپی کاربر از زیر صفحه‌کلید ظاهر می‌شد.)
دو سال پس از آن، آی‌بی‌ام تینک‌پد 701C را عرضه کرد که بیشتر با اسم رمز خود « Butterfly» معروف شد. این دستگاه که نمونه‌ای از یک لپ‌تاپ کوچک‌اندازه بود و در آن زمان با عنوان «ساب‌نوت‌بوک» شناخته می‌شد، مجهز به صفحه‌کلید دو تکه‌ای بود که به محض بالا بردن نمایشگر، باز می‌شد و از لبه‌های بدنه فراتر می‌رفت تا به‌منظور تایپ آسوده‌تر، عرض بیشتری را در اختیار کاربر قرار دهد. باترفلای با آن طراحی غیرمعمول خود نمی‌توانست به دستگاهی ماندگار تبدیل شود؛ زیرا نمایشگرها به تدریج حتی در کامپیوترهای فوق قابل حمل بزرگ‌تر شدند و بدون نیاز به هیچ گونه جادوگری فنی ، فضای بیشتری را برای قرارگیری صفحه‌کلید فراهم کردند.
برخی از دیگر مدل‌های غیرمعمول تینک‌پد طراحی به مراتب عجیب و غریب‌تری داشتند. تینک‌پد TransNote مدل ۲۰۰۱ دربردارنده‌ی یک دفترچه‌ی داخلی بود که امکان نوشتن روی کاغذ و تبدیل خودکار یادداشت‌ها به جوهر دیجیتال را در اختیار کاربر قرار می‌داد. همچنین تینک‌پد W700ds به کاربر امکان می‌داد تا با باز کردن یک نمایشگر دوم بتواند از مزیت در اختیار داشتن دو نمایشگر قابل حمل بهره‌مند شود. هر دو مدل نام‌برده پس از عرضه به سرعت به فراموشی سپرده شدند؛ اما آن‌ها شواهدی از انعطاف‌پذیری شگفت‌انگیز چشم‌انداز طراحی سپر در سال ۱۹۹۲ محسوب می‌شوند. علاوه بر این، سری تینک‌پد همواره پیشگام پذیرش زودهنگام برخی از فناوری‌هایی بود که در نهایت به قابلیت‌هایی ماندگار تبدیل شدند؛ نظیر سی‌دی رام و دی‌وی‌دی رام، وای‌فای، حسگرهای اثر انگشت و نمایشگرهای OLED.
IBM ThinkPad R50یک مدل از تینک‌پد در اواخر دوران آی‌بی‌ام که به اندازه‌ی نسل‌های پیشین خود کاملا جعبه‌مانند نبود.
تینک‌پد محصول مفیدی برای شهرت و اعتبار آی بی ام به‌شمار می‌رفت؛ اما سودآوری آن به‌کلی بحث دیگری بود. آی‌بی‌ام بین ۲۰۰۱ تا میانه‌ی ۲۰۰۴َ، نزدیک به یک میلیارد دلار در کسب‌وکار کامپیوتر شخصی خود ضرر کرد. از آنجایی که آی‌بی‌ام به جای تولید انبوه محصولات، انرژی خود را مجددا حول محور خدمات پیشرفته برای مشتریان بزرگ متمرکز کرده بود، واحد کامپیوتر این شرکت بیش از بیش به بخشی خرد شباهت پیدا می‌کرد. هنگامی که آی‌بی‌ام در دسامبر ۲۰۰۴ اعلام کرد که کسب‌وکار کامپیوتر را به مبلغ ۱.۷۵ میلیارد دلار به لنوو می‌فروشد، مدیران شرکت به استیو لور از نیویورک تایمز گفتند که که معامله بین آن‌ها و خریدار چینی نتیجه‌ی گفتگو‌هایی بود که آغاز آن به سال‌ها پیش بازمی‌گشت.
با توجه به اینکه یکی از موارد قابل ارزش برای هواداران تینک‌پد، نبود غافلگیری در این سری بود، بسیاری نسبت به تحویل واحد کامپیوتر آی‌بی‌ام به شرکتی چینی که تا حد زیادی خارج از بازار خانگی خود ناشناخته بود، دچار تردیدهای قابل فهمی بودند. لنوو این نگرانی را درک کرد و با اعتماد به تصمیم سازندگانی که از روز اول تینک‌پدها را به محصولاتی محبوب تبدیل کردند، به بخشی از آن واکنش نشان داد. پیتر هورتنسیوس که در ابتدا به عنوان مهندس آی‌بی‌ام در ساخت تینک‌پد مشارکت داشت و بعدا مدیریت این کسب‌وکار را در هم در آی‌بی‌ام و هم لنوو برعهده گرفت، می‌گوید:
به محض آنکه ما به لنوو نقل مکان کردیم، اولین اقدامی که باید انجام می‌دادیم، متقاعد کردن مردم نسبت به این مسئله بود که این (سازندگان تینک‌پد) همان افراد و همان تیم هستند. آن‌ها صرفا همان افراد یا بهتر از آن‌ها خواهند بود.
تصویری از سال ۲۰۱۰ که در آزمایشگاه یاماتو لنوو گرفته شد؛ مکانی که از ابتدا زادگاه مهندسی تینک‌پد بوده است.
با احتساب امسال، لنوو بیشتر از آی‌بی‌ام برند تینک‌پد را در تصاحب خود داشته و بخش عمده‌ی بیش از ۱۰۰ میلیون تینک‌پد فروخته‌شده تا به امروز متعلق به این شرکت چینی است. اما، استمرار فعالیت افراد پشت صحنه، موضوع قابل توجه‌ای محسوب می‌شود. از بین این افراد، نایتوه، هیل و هورتنسیوس صاحب بالغ بر صد سال تجربه‌ی مشترک در آی‌بی‌ام و لنوو هستند. با این حال، هورتنسیوس در سال ۲۰۱۶ به گروه مرکز داده‌های لنوو منتقل شد و هیل نیز در ژوئن امسال از مدیریت طراحی تینک‌پد کناره‌گیری کرد؛ اما همچنان به عنوان مشاور در ساخت این لپ‌تاپ مشارکت دارد. در مقابل، آزمایشگاه یاماتو که مسئول مهندسی تینک‌پد است، همچنان تحت هدایت نایتوه فالیت می‌کند و در حال حاضر صاحب بیش از ۴۰۰ کارمند است. ۴۴ درصد از این افراد از کارکنان سابق آی‌بی‌ام محسوب می‌شوند که تقریبا ۱۳ سال پیش، هنگام تصاحب تینک‌پد از سوی لنوو، بخشی از تیم طراحی این لپ‌تاپ بودند.
در نهایت معلوم شد که تصمیم لنوو مبنی بر حفظ هویت تینک‌پد، اقدامی هوشمندانه از جانب این شرکت بوده است. لنوو با تصاحب کسب‌وکار کامپیوتر شخصی آی‌بی‌ام، حق استفاده از نام آی‌بی‌ام روی کامپیوترها را برای مدت ۵ سال به‌دست آورده بود. اما این شرکت اعتماد به نفس خود به قدرت برند اختصاصی‌اش را که در پیوند با تینک‌پد تا حد بسیار زیادی افزایش یافته بود، رشد داد، به نحوی که کمتر از یک سال بعد از تکمیل خرید، به‌کارگیری برند آی‌بی‌ای را متوقف کرد. لنوو همچنین به‌تازگی به صورت بلندپروازانه‌تری تبادل دانش حاصل از کار مهندسان چینی‌اش را با تیم نایتوه در یاماتو شروع کرده که پیامد آن ساخت مدل‌هایی همچون X1 Yoga بوده است؛ دستگاهی که بخشی از آن لپ‌تاپ و بخشی دیگر تبلت است و در عین حال همچنان امکان تشخیص آن به عنوان یک تینک‌پد وجود دارد.
The ThinkPad X1 Yogaلولای تینک‌پد ایکس وان یوگا به کاربر امکان می‌دهد تا در هر زاویه‌ای که می‌خواهد از این دستگاه استفاده کند.
اکنون این موضوع که تینک‌پد در طول ربع قرن گذشته، از چنان ثباتی برخوردار بوده است، لزوما نکته‌ی مثبتی به‌حساب نمی‌آید. در سال ۲۰۱۵، مارک ویلسون از مجله‌ی فناوری فست کامپانی، طراحی تینک‌پد را «بیش از حد بها داده‌شده» توصیف و استدلال کرد که ماندگاری عناصری نظیر ترک‌پوینت احتمالا بیش از هر چیز ناشی از ترس لنوو از واکنش منفی هواداران مخالف تغییر بوده است. لنوو از مدت‌ها پیش برای آنکه متهم به تغییر تینک‌پد نشود، با به‌کارگیری رویکردی دوجانبه، هم ترک‌پوینت و هم ترک‌پد را در این سری گنجانده است؛ اقدامی که می‌توان آن را تعهدی بیش از اندازه یا قابل ستایش به انتخاب کاربران در نظرگرفت. هری مک‌کراکن، روزنامه‌‌نگار فست کامپانی با ابراز تعجب از محافظه‌کاری لنوو می‌گوید درنظر کارکنان این شرکت، حتی تغییر جزئی زوایای بدنه‌ی تینک‌پد نیز اقدامی استرس‌زا به شمار می‌رود.
با این حال، به گفته‌ی هورتنسیس، آنچه تینک‌پدها را در بازار حفظ کرده است، ، بهره‌وری قابل اعتماد و نه هر جنبه‌ی خاص از یک مدل مشخص بوده است وی می‌گوید:
هنگامی که من با مشتریان و اشخاص صحبت می‌کنم، علاقه‌ی آن‌ها به تینک‌پد به خاطر بهره‌مندی این لپ‌تاپ از بهترین صفحه‌کلید یا این بهترین ویژگی یا آن بهترین ویژگی نیست؛ بلکه بدین خاطر است که من می‌توانم روی اهمیت داشتن این موارد برای آن حساب کنم.
حتی فراتر از مشتریان، آن‌هایی که در طول سال‌ها در برنامه‌ریزی و هدایت تینک‌پد مشارکت داشته‌اند، بیش از ساخت ویژگی‌ها و مدل‌های منحصربه‌فرد، به تمرکز اصلی این سری در کاربردی‌سازی و مطمئن‌سازی فناوری‌های تازه اهمیت داده‌اند. هورتنسیس، تینک‌پد را بیش از آنکه یک شی بنامد، یک سیستم اعتقادی می‌داند.
هیل، مدیر طراحی سابق تینک‌پد در پاسخ به این سوال که تینک‌پد مورد علاقه‌ی وی کدام مدل است، از ۷۰۰ سی اصلی، باترفلای، ایکس ۳۰۰ (نخستین نسخه‌ی عرضه‌شده توسط لنوو) و ایکس وان کربن نام می‌برد. در مقابل، نایتوه از آنجایی که نام بردن از یک مدل به‌خصوص را بی‌احترامی به همکارانش می‌داند، مودبانه از پاسخ به این سوال اجتناب می‌کند. وی می‌گوید:
اگر من بگویم که از مدل A خوشم می‌آید، تیمی که مسئول ساخت مدل B بود، مایوس خواهد شد.
او پس از مکثی کوتاه می‌افزاید:
بزرگترین تینک‌پد، آخرین تینک‌پد است.
لنوو تینک پد نسخه‌ی مخصوص ۲۵ امین سالگرد تینک پد، هم لپ تاپی امروزی و هم کلاسیک است.
تا به امروز، آخرین تینک پد عرضه شده از قضا نسخه ای است که همین چندی پیش به مناسب ۲۵ امین سالگرد عرضه ی تینک پد، معرفی شد. این مدل هرچند از قطعات امروزی بهره می گیرد؛ اما به طراحی ابتکاری سپر نیز ادای دین می‌کند. وسواسی های هوادار تینک پد با نگاه به آخرین نسخه ی این لپ تاپ می توانند متوجه عناصر کلاسیک احیا شده در آن شوند که از جمله ی آن ها باید به تعداد بیشتر از حد معمول LED-های وضعیت در مقایسه با لپ تاپ های امروزی، لوگوی تداعی گر طرح رنگی آی بی ام در بدنه‌ی ۷۰۰ سی و صفحه‌کلید یادآور نسخه ی ستایش شده‌ی ۱۹۹۲ اشاره کرد.
با این حال، به‌نظر نمی‌رسد که این تینک‌پد مخصوص ۲۵ امین سالگرد یک عقب‌گرد خاطره انگیز باشد و صرفا یک تینک پد به‌شمار می‌رود. این لپ تاپ به خودی خود بیانیه ای درباره ی جایگاه همواره منحصر به فرد تینک پد در تاریخ کامپیوترهای شخصی محسوب می‌شود.
