چالش خواستگاری دختر از پسر
سبک زندگی › ازدواج
- 97/11/27
خواستگاری دختر از پسر موضوعی است که همه ما هرازگاهی شنیده‌ایم یا در جایی مطلبی از آن خوانده‌ایم. موضوعی که حتی شنیدنش هم دهان‌مان را باز نگه می‌دارد. در اکثر جاهای دنیا عرف است که مردها با کمال احترام خدمت خانواده دختر برسند و از او خواستگاری کنند. خواستگاری دختر از پسر در بیشتر فرهنگ ها امری غیرعادی جلوه داده می شود اما آیا واقعا این کار نادرست است؟ اگر دختری از پسری خوشش آمد باید چکار کند؟ تا کی منتظر بشینیم تا شخص دلخواه به در خانه ی مان بیاید. شاید تا ده سال دیگه هم این اتفاق نیافتاد . پسر ها این شانس را دارند که می توانند بین افراد بیشتری انتخاب کنند.آنقدر به خواستگاری بروند تا شخص دلخواه را پیدا کنند ولی ما چی….خواستگاری رفتن ،رفتاری است که هرچند در زمان ها و مکان ها ی مختلف کمی متفاوت است اما به طور کلی در اکثر مواقع شباهت هایی به هم دارد. طبق آداب و رسومی نانوشته در بیشتر موارد پسر ها و خانواده های آنان پیشقدم می شوند و جواب نهایی با دختر خانم است. دین ما دستور مستقیمی در باره ی نحوه ی خواستگاری ندارد اما تلویحا بر پیشنهاد ازدواج از جانب آقایان صحه گذاشته است ولی دستوری مبنی بر منع شرعی خواستگاری توسط دختران ندارد اما بهتر است با خواندن این مقاله خودتان قضاوت کنید که کدام راه مناسب تر است:
استاد مطهرى می گوید: « این که از قدیم الایام مردان به عنوان خواستگارى نزد زنان مى رفته اند و از آن ها تقاضای همسرى مى کرده اند ، از بزرگ ترین عوامل حفظ حیثیت و احترام زن بوده است. طبیعت مرد را مظهر طلب و عشق و تقاضا آفریده است و زن را مظهر مطلوب بودن و معشوق بودن. طبیعت زن را گُل، و مرد را بلبل، زن را شمع و مرد را پروانه قرار داده است. این یکى از تدابیر حکیمانه و شاهکارهاى خلقت است که در غریزة مرد نیاز و طلب و در غریزة زن ناز و جلوه قرار داده است.
خلاف حیثیت و احترام زن است که به دنبال مرد بدود. براى مرد قابل تحمّل است که از زنى خواستگارى کند و جواب رد بشنود و آن گاه از زن دیگرى خواستگارى کند و جواب رد بشنود تا بالاخره زنى رضایت خود را به همسرى با او اعلام کند اما براى زن که می خواهد محبوب و معشوق و مورد توجه و علاقه باشد و از قلب مرد سر در آورد تا بر سراسر وجود او حکومت کند ، قابل تحمل و موافق غریزه نیست که مردى را به همسرى خود دعوت کند و احیاناً جواب رد بشنود و سراغ مرد دیگری رود». پس اینکه در کشور ما هم رسم بر آن است که خواستگاری از طرف پسر ها انجام شود ، رسمی است بر خواسته از فطرت و طبیعت .اگر دختری به خواستگاری پسری برود و جواب او منفی باشد ، برای دختر شکست روحی تلقی می شود. زیرا از لحاظ روحی زن نیازمند خواسته شدن است و برایش سخت است از جانب مرد به او بی توجهی شود.
رفتار های زیر پیامدهایی است که ممکن است در اثر اینگونه خواستگاری ها(از جانب دختر خانم ها) ایجاد شود:
۱- اگر پاسخ پسر منفی باشد ، دختر احساس شکست و سرخوردگی می کند. در حالی که جواب منفی برای پسر قابل تحمل است و در صورت پاسخ منفی دختر، به خواستگاری شخص دیگری می رود.
۲- درصورت پاسخ منفی پسر، احتمال تمسخر و آزارهای بعدی و آبرو ریزی به وسیله او وجود دارد.
۳- ممکن است پسر با شنیدن چنین تقاضایی، با پاسخ مثبت ظاهری به فکرسوء استفاده از دختر بیفتد.
۴- احتمال دارد در زندگی مشترک آینده(در تنش ها و اختلافات) به دختر سرکوفت بزند که تو به خواستگاری من آمدی و این برخورد ، برای دختر بسیار رنج آور است.
دین مقدس اسلام نیز که آیین فطرت است، بر این رویه فطرى و طبیعى صحه نهاده و بر این مبنا و اساس است که در قرآن و سنّت در امر ازدواج، مردان مخاطب واقع گشته اند و مستقیماً به آنان دستور ازدواج و همسر گزینى داده شده و فرموده است: «فانکحوا ما طاب لکم من النّساء؛ بازنان طیب و پاکیزه ازدواج کنید».
البته ما استثنا ها را هم در نظر می گیریم . ممکن است ازدواجی هم با چنین خواستگاری انجام بشود و بسیار مناسب هم باشد. گاهی اوقات هم ممکن است شرایطی پیش آید که دختری ،پسری را برای ازدواج مناسب می بیند. در این شرایط می تواند با اطلاع والدین خود ، شخصی را به عنوان رابط بفرستد تا نظر پسر را جویا شود . لازم به ذکر است رابط باید به گونه ای حرف بزند که مثل پیک عمل نکند و معلوم نشود از طرف دختر فرستاده شده. اگر نظر پسر مساعد بود ، آنوقت پیشنهاد خواستگاری از جانب مرد مطرح شود . حیا ، وقار ،نجابت ،رمز محبوبیت یک دختر است ، به نفع مان است که روال طبیعت را بر هم نزنیم و بر خلاف فطرتمان گام بر نداریم.
دو نکته در مسائل خواستگاری قابل دقت است که این دو نکته باید از هم تفکیک شود و سپس بحث کنیم که حیطه اختیار مردها و زن ها در مورد همسر آینده شان چگونه است و آن دو نکته: یکی مسأله “انتخاب” است و دوم مسأله “خواستگاری”.
در حوزه ی انتخاب فاقد هیچ شک و تردید زن ها یا دختران همچون مردها حق انتخاب دارند و معمولا در بیشتر موارد وقتی کسی به خواستگاری آنها می آید می توانند در مورد آن فرد تحقیق دقیق انجام دهند و سپس بعد از تحقیقات لازم “انتخاب” کنند یعنی جواب آری یا نه بگویند و انتخاب شرعاً و قانوناً حق طبیعی زنان در مورد همسر آینده شان می باشد و از لحاظ عرفی نیز در حال حاضر در بیشتر مناطق کشور ما تقریبا همین طور عمل می شود مگر در موارد بسیار نادری که ممکن است خانواده از روی تعصبات، فردی را به دختر تحمیل کند. اما مسأله خواستگاری گرچه مقدمه یک انتخاب است ولی بیشتر شبیه به پیشنهاد است یعنی آنچه در فرآیند خواستگاری رخ می دهد این است که از طرف خانواده پسر یا از طرف خود پسر به خواستگاری دختر می روند یعنی در واقع پیشنهاد ازدواج با دختر را مطرح می کنند و دختر حق دارد انتخاب کند و جواب مثبت دهد و همچنین حق دارد رد کند و جواب منفی بدهد.
اما این که در جامعه ی ما معمولاً پسران از دختران خواستگاری می کنند و آیا دختران نیز می توانند از همسر مورد علاقه خود خواستگاری کنند یا نه؟ این یک مسأله فرهنگی است نه یک مسأله شرعی و قانونی و حقوقی. از این رو در بعضی از کشورها مانند هندوستان در بعضی از مناطق آن مرسوم است که خانواده دختر به خانواده پسر پیشنهاد ازدواج می کند یعنی خواستگاری بیشتر از ناحیه خانواده دختر انجام می گیرد یا حداقل از طرف خانواده دختر پیشنهاد می شود که ما آمادگی داریم که دخترمان را به ازدواج پسر شما درآوریم در چنین فرهنگ هایی خواستگاری زن از مرد از قدر و منزلت زن نمی کاهد و او را در چشم مرد کوچک نمی کند و حتی اگر جواب از طرف خانواده مرد منفی باشد
موجب سرشکستگی خانواده دختر نمی شود و همچنین از نظر روانی برای دختر شکننده نیست اما در کشورهایی که چنین فرهنگی موجود نیست بلکه فرهنگ خواستگاری دقیقاً برعکس می باشد مانند کشور ما خواستگاری مستقیم زن از مرد مورد علاقه مطلوب نیست و عوارضی دارد که در نهایت از نظر روانی و شخصیتی و حیثیت اجتماعی و خانوادگی به ضرر زن تمام می شود به ویژه اگر زن در این رابطه پاسخ منفی دریافت کند زیرا زنان از نظر عاطفی و هیجانی در عین حال که در سطح بالاتری از جنس مخالف هستند اما شکنندگی آنها نیز به همین میزان از نظر عاطفی بیشتر از مردهاست .
مطلبی که شهید مطهری در این زمینه می گوید قابل توجه است : “از قدیم الایام، مردان به عنوان خواستگاری نزد زنان می رفتهاند و از آنان تقاضای همسر می کردهاند از بزرگترین عوامل حفظ حیثیت و احترام زن بوده است. خدا طبیعتِ مرد را مظهر طلب و عشق و تقاضا آفریده است و زن را مظهر مطلوب بودن و معشوق بودن. خدا طبیعتِ زن را گُل، و مرد را بلبل، زن را شمع و مرد را پروانه قرار داده است. این یکی از تدابیر حکیمانه و شاهکارهای خلقت است
که در غریزه مرد نیاز و طلب و در غریزه زن ناز و جلوه قرار داده است… خلاف حیثیت و احترام زن است که به دنبال مرد بدود. برای مد قابل تحمّل است که از زنی خواستگاری کند و جواب رد بشنود و آن گاه از زن دیگری خواستگاری کند و جواب رد بشنود تا بالاخره زنی رضایت خود را به همسری با او اعلام کند اما برای زن که می خواهد، محبوب و معشوق باشد و از قلب مرد سر در آورد تا به سراسر وجود او حکومت کند قابل تحمّل و موافق غریزه نیست که مردی را به همسری خود دعوت کند و احیاناً جواب رد بشنود وس راغ مرد دیگری برود. خواستگاری دختر یا زن از پسر یا مرد حرام و بر خلاف دستور خدا و دین نیست اما چون خلاف عرف و به قول شهید مطهری(ره) بر خلاف غریزه است، اگر پاسخ مرد مثبت باشد موجب منّت و حقارت زن است و اگر منفی باشد، باعث وهن و ذلّت می گردد.
بنابراین در این گونه مسائل که هم احتمال دریافت پاسخ منفی و هم پاسخ مثبت وجود دارد با یک درایت خاصی باید عمل شود و در صورت لزوم اولا با افراد کارشناس و مجرب مشورت شود ثانیا بعد از مشورت از واسطه استفاده شود آن هم واسطه ای که از نظر تعهد، دلسوزی و رازداری مورد اعتماد باشد تا به صورت کاملاً محرمانه کار را پیگیری کند و با مهارت و کیاست خاصی، فرد مورد نظر را تشویق و ترغیب به ازدواج کند و بعد از این که آمادگی ازدواج در او ایجاد شد به او جهت دهی کند و هدایت کند او را به سمتی که از این دختر خانم خواستگاری نماید با این شیوه هم دختر از حق انتخاب خود به خوبی استفاده نموده است و هم با واسطه و به صورت غیر مستقیم از فرد مورد نظر خواستگاری کرده و هم از آسیب های خواستگاری مستقیم در امان مانده است.
