آیا هر دهانشویه ای مفید است
پزشکی و سلامت › دهان و دندان
- 98/04/25
دهانشویه انواع و اقسام مختلفی دارد؛ از سفیدکننده گرفته تا خوشبوکننده، ضدعفونی‌کننده و دهانشویه های درمانی. اما اشتباه در انتخاب یک دهانشویه و شیوه مصرف آن می تواند نتیجه عکس داشته باشد و حتی باعث افزایش زردی دندان ها و احتمال سرطان دهان شود.چند نوع دهانشویه داریم
به طور کلی انواع دهانشویه ها را می توان به دو دسته درمانی و غیردرمانی تقسیم کرد.
۱. دهانشویه های درمانی همان طور که از نام شان پیداست، برای درمان بعضی بیماری ها از جمله بیماری های لثه، بدبویی دهان و ... استفاده می شوند. این نوع از دهانشویه ها باید توسط پزشک تجویز شوند، چرا که اگر بیمار به صورت خودسرانه از آنها استفاده کند ممکن است دچار عوارض شود.
۲. دهانشویه های غیردرمانی بیشتر برای موارد بهداشتی به کار می روند و انواع این دهانشویه ها قابل دسترس هستند. بعضی از آنها حاوی الکل و برخی دیگر فاقد الکل هستند.
اگر دهانشویه های ضدعفونی کننده برای مدت طولانی استفاده شوند، با از بین بردن باکتری های مفید دهان باعث می شوند بعضی میکروب ها بیشتر رشد کنند. مزیت دهانشویه های حاوی الکل این است که راحت تر جذب مخاط دهان، لثه و ... می شوند و اثرگذاری شان بیشتر است. اما مضراتی هم دارند از جمله اینکه می توانند دهان را خشک کنند. وقتی دهان خشک شود، زمینه برای ایجاد بوی بد دهان نیز فراهم می شود.همچنین اگر طولانی مدت استفاده شوند، حتی می توانند باعث سرطان های داخل دهانی شوند.بنابراین دهانشویه های فاقد الکل گرچه مزیت الکل را ندارند، اما مضرات حاصل از آن را نیز ایجاد نمی کنند و ایمن تر هستند.
علاوه بر این بعد از غذا خوردن همیشه مقداری از مواد غذایی روی سطح مینای دندان باقی می ماند. در چنین حالتی وقتی از دهانشویه های درمانی استفاده می کنیم، ممکن است با مواد غذایی واکنش نشان دهد و با ایجاد محیط اسیدی به مینای دندان آسیب بزند. همچنین اگر دهانشویه بیش از حد و طولانی مدت استفاده شود، ممکن است باعث تغییر رنگ دندان ها شود. این مشکل بیشتر در مورد مصرف طولانی مدت دهانشویه های درمانی (بیش از یک هفته) مطرح است، اما دهانشویه های معمولی نیز اگر طولانی مدت (15 تا 20 روز به صورت مداوم) استفاده شوند، رنگ دندان ها را تغییر می دهند. بعضی دهانشویه ها نیز فقط برای خوشبو کردن دهان استفاده می شوند که البته کاربرد زیادی ندارند و خیلی مصرف آنها توصیه نمی شود.
دهانشویه خانگی درست کنید
افراد می توانند در منزل به راحتی دهانشویه طبیعی تهیه کنند. برای این کار کافی است مقدار کمی نمک را داخل آب حل کنید. این محلول باید آنقدر رقیق باشد که شوری آن حس نشود، درست مانند سرم فیزیولوژیک که در داروخانه ها به فروش می رسد.
مراقب میزان فلوراید باشید
دهانشویه حاوی فلوراید می تواند به مقاوم شدن ساختمان دندان کمک کرده و از پوسیدگی پیشگیری کند. اما اگر پوسیدگی اتفاق افتاده باشد، دیگر دهانشویه به هیچ عنوان نمی تواند از پیشرفت آن جلوگیری کند. باید در نظر داشته باشید که فلوراید یک ماده سمی است و اگر بیشتر از حد مشخصی وارد بدن شود، به خصوص در کودکان می تواند مسمومیت ایجاد کند. بنابراین دهانشویه های فلورایددار و سایر دهانشویه های درمانی حتما باید با تجویز دندانپزشک مصرف شوند.
مراقب باکتری های مفید دهان باشید
گروهی از دهانشویه ها، ضدعفونی کننده هستند که معروف ترین شان کلرهگزیدین است. این دهانشویه ها معمولا برای جلوگیری از عفونت دندان بعد از جراحی آن تجویز می شوند. اگر دهانشویه های ضدعفونی کننده برای مدت طولانی استفاده شوند، فلور طبیعی میکروبی دهان را به هم می ریزند. در واقع با از بین بردن باکتری های مفید باعث می شوند بعضی میکروب ها بیشتر رشد کنند. بنابراین فرد با مصرف طولانی مدت آنها ممکن است دچار قارچ داخل دهان شود.
به طور کلی افرادی که مشکل عمده دندان و لثه ندارند، نیازی هم به دهانشویه ندارند، چون بخش اصلی تمیز شدن دندان و لثه ها بر عهده مسواک و نخ دندان است. علاوه بر این مصرف طولانی مدت آنها، به ویژه کلرهگزیدین، باعث بدرنگی دندان ها می شود. این بدرنگی داخل درزهای دندان و در سطوح بین دندان های مجاور رسوب می کند و تمیز کردن آنها را بسیار دشوار می سازد.
دهانشویه آفت را درمان نمی کند
دهانشویه ها به هیچ عنوان نمی توانند به درمان آفت دهان کمک کنند. آفت یک بیماری ویروسی عود کننده است، بنابراین دهانشویه های آنتی باکتریال در بهبود آن تاثیری ندارند. منتهی از آنجایی که محیط دهان را ضدعفونی می کنند ممکن است از عفونت های ثانویه در اطراف زخم آفت جلوگیری کنند. همچنین اگر سوزش آفت باعث شود بیمار نتواند به خوبی مسواک بزند، دهانشویه می تواند در تمیز کردن کلی محیط دهان به او کمک کند، اما تاثیری روی خود آفت ندارد.
به طور کلی افرادی که مشکل عمده دندان و لثه ندارند، نیازی هم به دهانشویه ندارند، چون بخش اصلی تمیز شدن دندان و لثه ها بر عهده مسواک و نخ دندان است. دهانشویه وقتی استفاده می شود که بوی بد دهان یا عفونت لثه وجود داشته باشد، یا اینکه بیمار از لحاظ پوسیدگی جزو افراد پرخطر باشد که در این صورت دندانپزشک استفاده از آن را برای مدتی محدود به بیمار توصیه می کند.
ابتدا مسواک و نخ دندان سپس دهانشویه
برای استفاده از دهانشویه ابتدا باید دندان ها را مسواک زد و نخ دندان کشید. سپس می توان به مدت 20 ثانیه دهانشویه را در داخل دهان غرغره کرد و دور ریخت. بعد از آن هم بهتر است نیم تا یک ساعت چیزی نخورد تا بتواند اثر خود را در دهان نشان دهد. البته اثرات دهانشویه خیلی کوتاه مدت است و بوی خوب آن حداکثر تا نیم ساعت باقی می ماند.
نکته: مصرف دهانشویه ها برای کودکان زیر شش سال توصیه نمی‌شود، زیرا احتمال دارد دهانشویه را قورت دهند که خطرناک است.
