قلعه چهل دختر تخت جمشید خشتی ایران در زابل
گردشگری › آثار تاریخی
- 97/08/01
قلعه چهل دختران مربوط به دوره ساسانیان است و در شهرستان زابل، بخش شیب آب، روستای کوه خواجه واقع شده است. کوه خواجه تنها عارضه طبیعی دشت سیستان می باشد و به عنوان یک مجموعه دارای چندین اثر تاریخی است که غار چهل دختر نیز یکی از آنهاست. ارنست هرتسفلد پس از بررسی های خود بر روی این کوه آنرا به عنوان مجموعه تخت جمشید خشتی نامگذاری کرد. نکته حائز اهمیت در مورد کوه خواجه سیستان، مقدس بودن آن در بین افراد سه دین اسلام مسیحیت و زرتشت می باشد که از این حیث بی نظیر است. قلعه چهل دختر زابل در بالای دره ذوالفقار یا همان دره سوخته قرار دارد. علت نامگذاری چهل دختر بر روی این قلعه به دلیل داستان جالبی است که قرن ها دهان به دهان چرخیده و باعث این نامگذاری شده است. نقل است که در گذشته در این مکان چهل دختر دوشیزه زندگی می کرده اند که صدای قهقهه بلند آنان در تمام محوطه می پیچیده است. بنای قلعه چهل دختر بر روی سکوی سنگی بزرگی قرار دارد. سنگ های تشکیل دهنده سکو توسط خاک رس به هم متصل شده و در بالای سکو برای تشخیص استحکام بنا چندین ردیف روزنه قرار داده بودند. در فاصله 30 گزی (هر گز معادل 95 سانتی متر می باشد) از قلعه نیز بقایای چند کوخ سنگی و یک محوطه وجود دارد.
قلعه چهل دختر کوه خواجه به صورت مناره ای شکل ساخته شده و در گذشته به دلیل معماری اعجاب برانگیزش در تمامی مناطق شرقی فلات ایران زبانزد خاص و عام بوده است. وجود مناره موید این است که در هر کدام از آنها دو اتاق طاقدار وجود داشته که شبیه مناره های چهل برج و ساروتار دارای چندین روزنه و دریچه بوده اند. طراحی دروازه های طاقدار نیز مانند سبک ساروتار که از ورقه های نازک گل رس خشک تشکیل شده می باشد. مشابه این سبک معماری فقط در ویرانه های کشف شده از “رود بیابان” دیده شده است.
قلعه چهل دختر در زابل به عنوان یکی از جاذبه های طبیعی و گردشگری استان سیستان و بلوچستان شناخته می شود. این اثر تاریخی در سال 1382 با شماره 12155 به عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسید.
