از حساسیت دندان بدانیم
پزشکی و سلامت › دهان و دندان
- 98/04/24
معمولا از حساسیت دندان که حساسیت شدید عاج دندان نیز نامیده می‌شود، می‌تواند به صورت ناراحتی دندان دائمی یا درد پس از خوردن غذای سرد، نوشیدن مایعات سرد یا تنفس هوای سرد نمایان شود. معمولا هم مشکل از زمانی آغاز می‌شود که لثه‌ها تحلیل پیدا می‌کنند، چرا که لثه‌ها ، ریشه‌های دندان را می‌پوشانند و در جلوگیری از نفوذ تحریک‌کننده‌ها به منافذ عاج دندانی نقش مهمی بازی می‌کنند.دندان درد
در زیر مینا مجاری لانه زنبوری ریز پر از مایعی وجود دارد که مستقیما به مغز دندان می‌روند که حاوی عصب حساس دندان است. به‌طور طبیعی، بزاق دهان باعث رسوب کلسیم بر مینای دندان شده و مانع باز شدن این مجاری می‌گردد. اما مسواک زدن شدید و زیاد (مخصوصا با مسواک زبر)، عقب نشینی لثه‌ها، خوردن غذاهای اسیدی و دندان‌قروچه پوشش محافظتی دندان را از بین می‌برند و انتهای مجاری را لخت می‌کنند. ترک‌خوردگی دندان‌ها و افتادن پرشدگی‌ها نیز مجاری را لخت می‌کنند.
علت هر چه باشد، وقتی انتهای مجرایی لخت شد، تغییر شدید دمای دهان باعث جابه‌جا شدن سریع مایع درون آن می‌گردد. این حرکت مایع باعث تیر کشیدن دندان می‌شود. خورده شدن مینا باعث واکنش‌های دردناک به خوراکی‌های سرد می‌شود. اگر دندان تان به چیزهای گرم حساس است یا اگر حساسیت به چیزهای سرد بیش از چند لحظه طول می‌کشد، احتمالاً دچار التهاب بازگشت‌ناپذیری شده‌اید که ممکن است منجر به آبسه (التهاب پر از چرک) شود.
لثه‌ها مانند یک پوشش، ریشه‌های دندان را می‌پوشانند، بنابراین با تحلیل لثه‌ها و از بین رفتن محافظ ریشه که «سمان» نام دارد، ریشه‌های زیرین دندان‌ها بدون محافظ می‌مانند. از این رو مشاوره با دندانپزشک برای شناسایی علت تحلیل لثه و انتخاب بهترین راه درمان بسیار مهم است. در دندان‌های سالم، عاج دندان (بافت زنده درون دندان) به کمک لثه‌ها و لایه محکم مینای دندان محافظت می‌شود. وقتی مینای دندان از بین می‌رود یا هنگامی که لثه‌ها بر اثر مسواک زدن محکم یا استفاده از مسواکی با الیاف بسیار زبر تحلیل می‌یابند، لایه سمان ساییده شده و ممکن است عاج دندان نمایان شود.عاج دندان از تعداد زیادی مجرا (لوله‌های میکروسکوپی به نام توبول) تشکیل شده که با عصب عمق دندان در ارتباط است. سرما، گرما یا شیرینی می‌تواند سبب تحریک عاج دندان و متعاقب آن تحریک عصب‌هایی شود که ایجاد حساسیت، ناراحتی و درد می‌کند.
چگونه از بروز حساسیت دندان پیشگیری کنیم
به طور کلی رعایت بهداشت دهان و دندان از بروز حساسیت دندان جلوگیری می‌کند که این امر با دو بار مسواک زدن در روز به مدت 5 دقیقه با استفاده از مسواک‌های با کیفیت و دارای الیاف نرم و با خمیردندان‌های استاندارد حاوی فلوراید صورت می‌گیرد. در عین حال باید از دندانپزشک برای فهمیدن بهترین روش مسواک زدن و رفع نیازهای دندانی کمک گرفت.
راه اصلی جلوگیری از حساسیت دندان، پیشگیری از تحلیل لثه‌هاست. البته مسواک زدن آرام (نه محکم) هم بسیار موثر است. در صورتی که عاج دندان نمایان شود، حتی اگر احساس درد نداشته باشیم تا پایان عمر این مشکل بهبود نخواهد یافت. پس رعایت بهداشت دهان و دندان، حتی در زمانی که احساس درد نداریم، در جلوگیری از پوسیدگی ریشه بسیار حائز اهمیت است.
چگونه مسواک بزنیم
ابتدا باید سطح بیرونی دندان‌ها را با زاویه 45 درجه به سمت شیار لثه مسواک زده و سپس داخل و میان دندان‌ها ـ سطوح دندان‌های جونده و داخلی - را مسواک بزنیم و سطح داخلی دندان‌ها را با استفاده از حرکات بالا و پایین نوک مسواک شستشو دهیم. در نهایت هم باید سطح زبان را خیلی آرام مسواک کشید.
چه چیز سبب بروز حساسیت دندان می شود
دلایل اصلی از دست دادن مینای دندان یا تحلیل لثه‌ها شامل استفاده از مسواک نامناسب (زبر و سخت) و فشار بیش از حد به دندان‌ها هنگام مسواک زدن و استفاده از خمیردندانی با قدرت سایندگی بیش از حد است، مانند خمیردندان‌های ضدجرم یا سفیدکننده یا مخصوص سیگاری‌ها.
البته باید توجه کرد در صورت عدم رعایت بهداشت دهان و دندان، پیامد بعدی گسترش پوسیدگی ریشه دندان است که باید توسط دندانپزشک درمان شود. از دست دادن مینای دندان یا تحلیل لثه‌ها و تخریب لایه سمان روی ریشه باعث می‌شود عاج دندان بدون محافظ بماند و نسبت به دندان دارای مینای طبیعی، نرم‌تر و دارای منافذ بیشتری شود. بنابراین در چنین شرایطی دسترسی باکتری‌ها به آن بسیار آسان‌تر و امکان گسترش پوسیدگی بیشتر خواهد بود.
چگونه از دندان های حساس مراقبت کنیم
انتخاب مسواک مناسب یکی از راه‌های مراقبت از دندان‌های حساس است. در این شرایط باید از مسواک مخصوص استفاده کرد، چرا که الیاف زبر مسواک‌های معمولی همراه با شیوه نامناسب مسواک زدن می‌تواند باعث سایش یا تحلیل لثه‌ها شود. انتخاب خمیردندان مناسب از گروه ضد حساسیت‌ها و در نهایت استفاده از دهان‌شویه مناسب از مراقبت‌های دیگر به شمار می‌رود. ولی در صورتی که نتیجه مناسب حاصل نشود، احتمالا نیاز به درمان‌های جدی‌تر مانند ترمیم و درمان عصب خواهد بود.
