تفاوت گیربکس دنده ای با اتومات چیست
خودرو › سایر
- 99/03/31
سالیان پیش، گیربکس های اتوماتیک تنها در بخش بسیار کوچکی از خودروها مورد استفاده قرار می‌گرفتند. اما با گذشت زمان همه‌چیز تغییر کرده و هم‌اکنون خودروهای بسیاری از مدل‌های شهری کوچک گرفته تا سدان های لوکس بزرگ از این نوع گیربکس‌ها بهره‌مند هستند. گیربکس‌ها (Gearbox) یکی از اجزای اصلی و مهم خودروها می‌باشند و وظیفه اصلی این قطعات انتقال و هدایت نیروی تولید شده توسط موتور به چرخ‌ها است. گیربکس در اصل سیستمی است که طی آن، مقدار قابل تنظیمی از نیروی دور موتور، با استفاده از چرخ دنده‌های سر تا سر گیربکس و با سرعت‌ها و قدرت‌های قابل کنترل، به چرخ‌های اتومبیل انتقال می‌یابد و با تکیه بر این سیستم، قادر خواهیم بود بازه سرعت حرکت یک خودرو را تنظیم کنیم. بسیاری از کارخانه‌ها نمونه‌های دوکلاچه ای را ارائه می‌کنند که نه‌تنها سریع‌تر از انسان عمل تعویض دنده را انجام می‌دهند بلکه مصرف سوخت کمتری را نیز بر جای می‌گذارند. برخی برندها اصلاً دردسر نمونه‌های دستی را به جان نمی‌خرند. خب با این تفاسیر، شما چه نوع گیربکسی را انتخاب می‌کنید؟ اتوماتیک یا دستی؟طرز کار گیربکس اتومات
گیربکس‌های اتوماتیک از یک سیستم به نام دنده‌های سیاره‌ای استفاده می‌کنند. این دنده‌ها نیروی موتور را با استفاده از ضرایب دنده مختلف به چرخ‌ها انتقال می‌دهند. یک سیستم دنده سیاره‌ای از یک دنده مرکزی که به آن دنده خورشیدی هم گفته می‌شود استفاده می‌کند. این سیستم همچنین یک رینگ خارجی به نام دندانه‌های داخلی دارد که به آن دنده رینگی هم می گویند. علاوه بر این دو مورد، معمولاً دو یا سه دنده سیاره‌ای هم وجود دارند که امکان تغییر ضریب دنده به هنگام شتاب گیری خودرو را فراهم می‌کنند.
طراحی گیربکس های اتوماتیک
عموماً گیربکس‌های اتوماتیک برای کسانی طراحی شده بودند که علاقه‌ی چندانی به رانندگی نداشتند. اگر لذت رانندگی واقعی را می‌خواستید، باید یک نمونه‌ی دستی را انتخاب می‌کردید. اما هم‌اکنون اوضاع تغییر کرده است. تعویض‌های فوق سریعی که برخی گیربکس‌های اتوماتیک دارند خیلی سریع‌تر از نمونه‌های دستی هستند. فاصله‌ی بین تعویض دنده‌ها در حین شتاب گیری سریع تنها در حد چند دهم و صدم ثانیه است البته که در رانندگی روزمره تفاوت‌هایی وجود دارد.
گیربکس دستی در پیست یا در جاده های پر پیچ و خم
وقتی در پیست یا در جاده‌ای پرپیچ‌وخم سریع می‌رانید، گیربکس دستی نسبت به نمونه‌ی اتوماتیک زحمت زیادی دارد. شما باید به‌صورت تقریباً هم‌زمان ترمز کنید، کلاچ را فشار دهید و دنده را تعویض کرده و البته با پدال گاز نیز بازی کنید. در گیربکس اتوماتیک برخی از این فرایندها تنها با فشار یک پدال صورت می‌گیرد. این همان دلیلی است که چرا برخی طرفداران دوآتشه رانندگی گیربکس دستی را ترجیح می‌دهند. این وضعیت مهارت بیشتری را طلب می‌کند. حس بهتری وجود خواهد داشت وقتی خودتان همه‌چیز را به خوبی انجام می‌دهید. مهم‌تر از همه اینکه در ترافیک هیچ‌کسی رانندگی را دوست ندارد اما استفاده از گیربکس اتوماتیک باعث می‌شود که کمتر خسته شوید.
فرق گیربکس اتوماتیک و دنده ای
تفاوت‌های اساسی در نوع انتقال نیروی موتور توسط یک گیربکس دستی و اتومات به چرخ‌ها وجود دارند و همین می‌تواند موجب شود یا یک نوع گیربکس در مقایسه با دیگری مزیت‌های بیشتری داشته باشد. در اکثر مواقع با یک گیربکس دستی شما حداکثر قدرت موتور یک خودرو را با گیربکس دستی دریافت می‌کنید، ولی این گیربکس برخی ایرادهایی دارد که مخصوصاً مرتبط با راحتی و آسایش راننده هستند. گیربکس‌های اتومات معمولاً با توجه به وضعیتی که خودرو از نظر سرعت و شتاب دارد، بهترین دنده را انتخاب می‌کنند، ولی در بیشتر موارد آن‌ها به گونه‌ای برنامه ریزی شده‌اند که محتاط تر باشند، موضوعی که به تعویض دنده بسیار بالا منجر می‌شود و در واقع، هدر دادن نیروی موتور است. یک خودروی اسپرت با موتور قدرتمندی که دارد معمولاً آپشن گیربکس دستی را هم ارائه می‌کنند، اگر چه بسیاری از ابرخودروهای قوی، معمولاً از یک گیربکس دستی با حالت اتومات بهره می‌برند.
ارزش و قیمت گیربکس اتوماتیک و دنده ای
به علت پیچیده بودن، اغلب باید بهای بیشتری را برای سفارش گیربکس اتوماتیک بپردازید. قیمت‌ها نسبت به برند و مدل خودروها بسیار متفاوت است. عموماً گیربکس اتوماتیک در یک خودرو باعث افزایش بهای 1500 پوندی آن می‌شود. برخی برندها بهای بیشتری طلب می‌کنند مثلاً پورشه اضافه پرداخت 220 پوندی و برخی مدل‌های آئودی 2900 پوندی را می‌خواهند. انتخاب شما به ندرت روی ارزش باقی‌مانده خودرو پس از چند سال تأثیر می‌گذارد اگرچه که برخی خودروهای لوکس مثل مرسدس بنز در صورت دارا بودن گیربکس اتوماتیک در بازار خودروهای دست‌دوم معمولاً بهای بالاتری خواهند داشت.
مصرف سوخت خودروهای اتوماتیک
در گذشته گیربکس اتوماتیک تأثیری منفی روی مصرف سوخت داشت اما نرم‌افزارهای هوشمندتر و نسبت‌های اضافی استفاده شده در سیستم‌های مدرن به این معنی است که در حال حاضر گیربکس‌های اتوماتیک به ندرت اثری منفی روی مصرف سوخت دارند. البته باید اشاره کنیم که مصرف ادعایی کارخانه همیشه درست نیست اما حداقل به شما اجازه می‌دهد تا ایده‌ای از نوع انتخابتان را به دست بیاورید. وقتی‌که به یک مدل معمولی ب‌ام‌و 320i نگاه می‌کنیم، مدل مجهز به گیربکس دستی مصرف سوخت 5.3 لیتر در هر صد کیلومتر را دارد درحالی‌که این عدد در مدل مجهز به گیربکس اتوماتیک 5.4 است.
آلایندگی خودروهای اتوماتیک و دنده ای
میزان آلایندگی هر دو مدل نیز مشابه است. برخی گیربکس‌های اتوماتیک راندمان بسیار بهتری نسبت به نمونه‌های دستی دارند. برای مثال پورشه ادعا می‌کند که گیربکس PDK موجود در 911 کررا نه تنها در خط مستقیم سریع‌تر عمل می‌کند بلکه مصرف سوخت کمتری نیز دارد. هرچند به علت پرداخت بهای بیشتر در ابتدای خرید، شاید این مصرف و راندمان بهتر گیربکس اتوماتیک در درازمدت به چشم نیاید؛ مثلاً شما باید بیش از 240 هزار کیلومتر با خودروی خود رانندگی کنید تا اضافه پرداخت 2200 پوندی جبران شود!
از نظر اقتصادی گیربکس دستی هنوز هم ارزان‌تر بوده و در درازمدت گیربکس دستی انتخاب بهتری است. البته اگر طرفدار رانندگی هیجانی هستید این انتخاب آسان‌تر نیز خواهد بود. اگر اضافه پرداخت ابتدایی برای گیربکس اتوماتیک را قبول می‌کنید، پس این نوع گیربکس حس بیشتری را برای شما خواهد داشت. گیربکس‌های اتوماتیک تعویض‌های نرم داشته و رانندگی سهل‌تری را نیز ارائه می‌کنند و البته تفاوت بسیار کوچکی در بحث پرفورمنس و مصرف سوخت با نمونه‌های دستی دارند.
