سنگ پلوتونی چیست
علمی و تکنولوژی › علمی
- 97/11/27
سنگ های پلوتونی سنگ های آذرین هستند. این سنگ ها از ماده مذاب موجود در عمق زیاد زمین که جامد و متبلور می شود به وجود می آیند. نام پلوتونی (plutonic) از پلوتون، الهه ثروت و عالم اموات در روم باستان گرفته شده است. اصلی ترین روش برای تشخیص سنگ پلوتونی این است که سنگ پلوتونی از دانه های مواد معدنی با اندازه متوسط (1 تا 5 میلی متر) یا بزرگ تر تشکیل شده که این دانه ها سفت و محکم کنار یک دیگر قرار گرفته اند. به این معنی که دارای بافت آذرین ویدایی (phaneritic texture) هستند. (بافت آذرین ویدایی، واژه مصوب فرهنگستان زبان و ادب فارسی است و بنا به تعریف این فرهنگستان بافتی است که قسمت اعظم آن از دانه های هم اندازه بی وجه تشکیل شده است) علاوه بر این، دانه های سنگ پلوتونی تقریبا اندازه یکسانی دارند که به این معنی است که بافت شان برابردانه یا دانه دانه ای (equigranular یا granular texture) است.در نهایت، سنگ پلوتونی تمام کریستال (holocrystalline) است که هر ذره ماده معدنی آن دارای شکل بلوری است و هیچ بخش شیشه ای وجود ندارد. به طور کلی، سنگ های پلوتونی معمولی شبیه گرانیت هستند. یعنی دانه های معدنی بزرگی دارند، زیرا در یک دوره زمانی بسیار طولانی (ده ها هزار سال یا بیشتر) سرد می شوند که به هر کریستال اجازه می دهد رشد کند و بزرگ شود. دانه ها معمولاً کریستال های خوب شکل یافته ندارند زیرا با فشار نزدیک هم قرار گرفته و رشد کرده اند و فضای خالی ای بین شان وجود ندارد. آن ها با حالت شلوغی با هم رشد کرده اند و سطح های صافی ندارند.سنگ آذرینی که از عمق کمتر است (با دانه های کوچکتر از 1 میلی متر، اما نه میکروسکوپی) ممکن است به عنوان نفوذی یا (برمغاکی) طبقه بندی شود، البته اگر شواهدی وجود داشته باشد که هرگز به سطح فوران نکرده است. اگر فوران کرده باشد سنگ آذرین بیرونی است.
به عنوان مثال، یک سنگ با یک ترکیب مشابه اگر پلوتونی باشد گابرو نامیده می شود، اگر نفوذی باشد دیاباز نامیده می شود و اگر بیرونی باشد به آن بازالت گفته می شود. سنگ های پلوتونی براساس نمودارهای مثلثی متفاوت طبقه بندی می شوند که با محتوای یک کوارتز و دو نوع فلدسپار شروع می شود (نمودار QAP). سازندگان سنگ ساختمانی همه سنگ های پلوتونی را به عنوان گرانیت تجاری طبقه بندی می کنند. یک تکه از سنگ پلوتونی، پلوتون نامیده می شود.
