مسجد جامع شهرستان نائین اصفهان از مهمترین بنا های تاریخی مساجد ایران
گردشگری › آثار تاریخی
- 97/09/25
مسجد جامع نائین
نائین یکی از شهرهای استان اصفهان در مرکز ایران و مرکز شهرستان نائین است. این شهر در منطقه دشت کویر قرار گرفته است و آب و هوایی خشک و کویری دارد.سجد جامع نائین به عنوان یکی از قدیمیترین مساجد کشور و وجود ویژگیهای خاص و مهم معماری موجود درآن ، این مسجد را در ردیف مهمترین بناهای تاریخی مساجد کشور قرارداده است .مسجد جامع نایین از معدود مساجد اولیه شبستانی است که کمتر دستخوش تغییر و تحول شده و صورت اولیه خود را تا امروز حفظ کرده است.
این مسجد به شماره 144 در سال 1310 در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده و سالیانه بیش از هزاران گردشگر داخلی و خارجی از آن بازدید می نمایند. سالانه بیش از سی هزار نفر از این بنای تاریخی بازدید می کنند که بازدیدکنندگان از این بنا از کشورهای مختلف اروپائی، آمریکائی، آسیایی، آفریقائی بوده که بیشتر آنان از کشورهای آلمان، فرانسه، اسپانیا و... بوده است.
تاریخچه مسجد جامع نائین
بنای اولیه این مسجد را به عمربن عبدالعزیز، خلیفه هشتم، امویان که در دوران خلافتش از 99 تا 101 بوده است، نسبت داده‌اند. مسجد جامع نایین را از آثار نیمه دوم قرن سوم هجری قمری دانسته‌اند. پروفسور پوپ ساختمان مسجد را به سال 350 هـ.ق و آندره گدار فرانسوی آن را به حکومت دیلمیان منسوب می‌کنند. اطراف آن منزل پیرنیا و نارین قلعه (نارنج قلعه) است که قدمتش به دوره قبل از اسلام، حدود اشکانیان و ساسانیان می‌رسد و اکنون تل خاکی بیش از آن باقی نمانده است. به سبک مسجدهای عربی ساخته شده است.
معماری مسجد جامع نائین
سبک ساخت مسجد جامع نائین معروف به سبک شبستانی و ستونه ای بوده و فاقد ایوان و گنبد و به صورت تک مناره می باشد. شکل کلی بنا شامل صحن یا حیاط در مرکز بوده و ستونها و رواقها در اطراف آن می باشد. از ویژگیهای مهم معماری مسجد می توان به ستونهای متنوع آن با اشکال مختلف استوانه، مربع، چند ضلعی و ... یاد نمود که در سراسر مسجد قابل ملاحظه می باشد .
در بعضی از قسمتهای مسجد نمونه هایی از دیواره های اصلی نیز یافته شده که شامل خشتهای خام با ابعاد 38×38×10 می باشد که در دوره های مختلف با کاهگل ، گچ و گل سفید در چند نوبت نمای آن را شکل داده است .
از ویژگیهای مهم معماری مسجد جامع نائین کمر پوشهایی در طرف چپ و راست محراب بوده که در دوره های بعدی به این مسجد الحاق گردیده است .این الحاقات جهت استفاده بانوان در مراسم و مجالس ساخته شده و تهیه گردیده که از نظر ساخت به صورت مسطح ساخته شده است . از ویژگیهای مهم معماری مسجد زیر زمین و یا سرداب مسجد بوده که در ساخت آن از تکنیک کنداستفاده شده و تماماً در دل زمین حفرگردیده است .
از دیگر بخشهای معماری مسجد وجود پایاب و وضوخانه بوده که در قدیم از طریق آب قنات تأمین می شده است . تک مناره مسجد جامع نائین با بیش از 28 متر ارتفاع به صورت هشت ضلعی از دورترین نقاط اطراف شهر قابل مشاهده می باشد . این مسجد 6 ورودی داشته که یکی از ورودی های اصلی آن دارای تزئینات بسیار زیبائی بوده که متعلق به دوره ایلخانی می باشد .
در شمال مسجد شبستان زیبائی وجود دارد که بادر نظرگرفتن معماری دوره های قبلی در دوره قاجار با معماری کاملاً متفاوت به این مسجد الحاق و اضافه گردیده است .
