عواقب تصمیم گیری از روی ترس
سبک زندگی › مهارت اجتماعی
- 97/11/13
گاهی یک تصمیم می تواند سرنوشت افراد را تغییر دهد از این رو در زندگی به همه تصمیم گیری های خود بها بدهیم و برای هر یک به تفکر و تدبیر بپردازیم.در زندگی گاهی افراد تصمیماتی را می گیرند که عقلانی و منطقی نیست از این رو محکوم به شکست می شوند. برای تصمیم گیری شرایط مهمی لازم است که توجه به آن می تواند منجر به تصمیمات سازنده شود. تصمیم گیری در هیجانات روحی و اوج احساسات می تواند آن تصمیم را از عقلانیت و منطق تهی سازد چرا که در زمانی که احساسات بر عقل غلبه کند و عقل جایگاهی برای تصمیم ندارد.تصمیماتی که افراد تصور می کنند نیازی به مشورت ندارند و خودشان بهترین فرد برای آن تصمیم گیری به شمار می روند تصمیماتی از روی غرور و خودخواهی است که می تواند در نهایت به شکست و پشیمانی ختم شود. انسان در هر دوره ای نیاز به مشورت و کسب تجربه دارد و در اسلام نیز به این امر توصیه شده است و با داشتن روحیه ای مقاوم در برابر مشورت و کسب تجربه نمی توان موفقیتی در جهت یک تصمیم درست به دست آورد. همچنین خشم و غضب نیز از هیجاناتی است که نباید در آن تصمیمی را اتخاذ کرد چرا که خشم و عصبانیت، عقل را ذائل می کند و بر تفکر و اندیشه اثرات مثبتی دارد و هر گونه تصمیم گیری در این شرایط میتواند عقلانی نباشد.
در اوج احساس شادی و خوشحالی ها نیز نمی توان دست به تصمیم گیری زد چرا که در آن شرایط نیز انسان با هیجانات درونی خود تصمیم می گیرد که ممکن است عقلانی و منطقی نیز نباشد و تنها احساسی زودگذر تلقی شود.انسان در مواقعی که درگیر کینه، احساس انتقام، حسادت، احساس عاطفی، ترس و نگرانی، تشویش، اجبار و ... است نباید تصمیمی را بگیرد. در واقع تصمیماتی که در لحظه و بر اساس احساسات گرفته می شود پشتوانه ای برای تفکر و ژرف اندیشی و بررسی دقیق و موشکافانه ندارد.انسان در زندگی با بخش زیادی از تصمیمات خود مسیر را مشخص می سازد و یا تغییر مسیر می دهد از این رو مسیری را برگزینیم که با تصمیمات عاقلانه انتخاب می شود و در آن همه جوانب را در نظر بگیریم و با آن تصمیم، ندامتی در کار نباشد.
انسان‌ها در مسیر زندگی و عمر خود دائم با موقعیت‌های جدید روبرو می‌شوند و ناگزیر به تصمیم‌گیری هستند. این تصمیم‌های ریز و درشت نقش مهمی در زندگی انسان‌ها ایفا می‌کند و نتیجه درست یا غلط بعضی تصمیم‌ها میتواند مسیر زندگی فرد را به کل تغییر دهد. البته برخی از تصمیم‌گیری‌ها کوچک و ساده است و چندان مورد توجه قرار نمی‌گیرد، اما در مقابل، مسائل بزرگتری وجود دارد که تصمیم‌گیری در مورد آن‌ها به زمان طولانی‌تری نیاز دارد.
انتخاب همسر، رشته تحصیلی و نوع شغل، مواردی است که به تصمیم‌گیری‌های اساسی نیاز دارد،اهمیت این قبیل تصمیم‌گیری‌ها به لحاظ تاثیری که در سرنوشت فرد می‌گذارد، بسیار زیاد است و چه بسا تعلل در شناخت راه‌های تصمیم‌گیری بهتر، عواقب جبران‌ناپذیری به بار آورد . البته برخی به صورت ذاتی و یا تحت تاثیر تربیت خانوادگی، توانایی تصمیم‌گیری بالایی دارند، اما باید اشاره کرد که تصمیم‌گیری نیز مانند رانندگی نوعی فن و مهارت محسوب می‌شود و هر فردی نیاز دارد که مهارت‌های لازم برای تصمیم‌گیری را بیاموزد.
در واقع یکی از عوامل موثر در افزایش قدرت تصمیم‌گیری، اعتماد به نفس است. افرادی که دارای اعتماد به نفس بالایی هستند، از قدرت تصمیم‌گیری بالاتری برخوردار بوده و در شرایط بحرانی قادر به تصمیم گیری های مناسب تری هستند. در حالی که افراد دارای اعتمادبه‌نفس پایین و ترسو هستند ، اغلب در تصمیم‌گیری‌های خود دچار مشکل می‌شوند. آن‌ها شاید برای امور خیلی جزیی، زمان خیلی زیادی صرف کنند تا تصمیم‌گیری لازم را انجام دهند و برخی حتی از شرایطی که آن‌ها را ناگزیر به تصمیم‌گیری می‌کند، فرار می‌کنند.
ترس بر قدرت تصمیم‌گیری افراد تاثیر منفی دارد، میان علایمی که فرد مبتلا به ترس از خود بروز می‌دهد، «ناتوانی در تصمیم‌گیری» نقش به‌سزایی دارد. متاسفانه فرد ترسو حتی برای مسائل جزیی روزمره فاقد قدرت تصمیم‌گیری است. بی‌حوصلگی و خلق پائین او، قدرت تصمیم‌گیری او را تحت‌الشعاع قرار می‌دهد و این مساله زمانی شدت پیدا می‌کند که ناامیدی در فرایند تصمیم‌گیری او دخالت می‌کند.
فرد ترسو امیدواری کمتری به آینده دارد. بنابراین با بدبینی با مسائل برخورد می‌کند و توجه بیش از حد به ابعاد منفی مسائل، او را از تصمیم‌گیری مناسب محروم می‌سازد. تصمیم‌گیری فرایندی است که به انرژی فکری زیادی نیاز دارد و چنین فردی از هر کاری که نیاز به صرف انرژی دارد (چه کم و چه زیاد) دوری می‌کند. ترس و اضطراب و استرس نیز بر روی بسیاری از فرایندهای ذهنی انسان از جمله تصمیم‌گیری تاثیر مخرب دارد. در ترس شدید، حافظه فرد از کار می‌افتد، سرش خالی می‌شود و احساس می‌کند هیچ مطلبی به ذهنش نمی‌رسد. همین اتفاق در فرایند تصمیم‌گیری نیز اتفاق می‌افتد.
ترس و اضطراب مانع از آن می‌شود که فرد بتواند از اندوخته‌های ذهنی، تجارب و اطلاعات خود در فرایند تصمیم‌گیری استفاده کند. چون هیچ مطلب و تجربه‌ای که برای او یاری‌کننده باشد، به ذهنش نمی‌رسد و آن‌چه به ذهنش می‌رسد، بسیار دست و پا شکسته و فاقد سودمندی لازم است. هچنین اضطراب، نگرانی فرد را از احتمال شکست افزایش می‌دهد، قدرت ریسک پذیری او را کاهش می دهد و اجازه نمی‌دهد که فرد در کمال آرامش تمام جوانب را مورد بررسی قرار دهد. از این رو فرد ترسو یا خیلی عجولانه تصمیم می‌گیرد و یا به قدری تصمیم‌گیری را طولانی می‌کند تا فرصت های طلایی را از دست می‌دهد .
