با کودکی که حرف گوش کن نیست چگونه رفتار کنیم
سبک زندگی › فرزندان
- 97/08/26
به کودک خود بگویید از او چه می خواهید
از بزرگ‌ترین اشتباه‌هایی که والدین مرتکب می‌شوند، ارائه‌ی دستورات منفی است، مثل اینکه «ندو» یا «به فلان‌چیز دست نزن» درباره‌ی جمله‌ی اول، از آنجایی که کودکان مهارت استدلال منطقی ضعیفی دارند، برایشان واضح نیست که به‌جای «ندویدن»، چه کاری باید انجام دهند. «اگر او ندود، پس چه کاری باید انجام دهد؟ باید بپرد؟ لی‌لی برود؟ بخزد؟ پرواز کند؟ بی‌حرکت بایستد؟» درباره‌ی جمله‌ی دوم، باز هم کمبود استدلال منطقی در کودکان نقش مهمی ایفا می‌کند، آنها کنترل ضعیفی روی انگیزه خود از انجام کارها دارند.
به کودک خود برای انجام کارها دستورالعمل های واضح و دقیق بدهید
فهمیدن و دنبال‌کردن زنجیره‌ای از دستورالعمل‌ها برای کودک دشوار است. برای اینکه در سطح خودش با او ارتباط برقرار کنید، در هر نوبت، فقط یک جمله‌ی دستوری به او بگویید تا بتواند تمرکز خود را حفظ کند؛ برای مثال، بگویید: «لطفا لباست را بردار» و در نوبت بعدی که کودک برگشت، بگویید: «لطفا لباست را بپوش»
درخواست خود از کودک را به سرگرمی تبدیل کنید
کودکان با بازی‌کردن یاد می‌گیرند، نزدیک می‌شوند و ارتباط برقرار می‌کنند. به همین دلیل است که درخواست‌های خود را در قالبی جالب، مثل بازی، مسابقه یا ترانه ارائه دهید؛ به‌ویژه اگر کودک شما به یک بازی علاقه‌ی خاصی دارد. برای مثال، از کودک بخواهید اسباب‌بازی‌ها را (به‌آرامی) درون جعبه‌ی اسباب‌بازی‌ها پرت کند. بعد هم تعداد گل‌های زده را حساب کند و ببیند آیا گل‌های بیشتری نسبت به دیروز زده یا نه. برای یافتن لباس ها ، به کودک خود بگویید تصور کند در حال ماجراجویی است و ٬دنبال یک غول لباسی بگردد٬ برای به رختخواب‌رفتن، وانمود کنید دلقکی هستید که صدای جالبی دارد و اگر کودک زودتر به رخت‌خواب نرود، او را قلقلک می‌دهید.»
با کودک خود همدلی کنید و او را درک کنید
خیلی از ما معمولا طوری با کودک خود حرف می‌زنیم که خودمان دوست نداریم آن‌طور با ما صحبت شود. اگر کسی مدام از شما بخواهد از کاری که می‌کنید و برایتان جالب و مهم است، دست بکشید و به‌جای آن کار دیگری انجام دهید که هیچ تعلق خاطری به آن ندارید، چه احساسی پیدا می‌کنید؟ به‌جای گفتن «گفتم همین‌الان انجام بده! چرا هیچ‌وقت حرف من رو گوش نمی‌کنی!؟ گفتم همین الان!» با کودک همدلی کنید و بگویید: «می‌دونم الان مشغول هستی. نمی‌خوام بازی تو رو به‌هم بزنم، اما باید ازت بخوام لباس هایت را مرتب کنی. ترجیح می‌دی الان این کار رو انجام بدی تا زودتر برگردی سر بازی یا بازی رو تا پنج دقیقه‌ی دیگه تموم کنی و بعد بری سراغ مرتب‌کردن لباس ها؟»
همیشه در رابطه با رفتار کودک حرف گوش نکن این سه سؤال را از خود بپرسید
چرا فرزندم این رفتار را دارد؟ برای مثال ، شاید احساس می‌کند به او توجه نمی‌شود یا برای بیان خواست خودش مهارت‌های ارتباطی لازم را ندارد یا شاید اصلا این رفتارها مقتضای سن اوست.
فرزندم چه حسی دارد؟ به‌دنبال دلیل اصلی رفتارش باشید. شاید ناراحت است یا ترسیده. شاید حس می‌کند کسی دوستش ندارد. شاید به‌دنبال جلب‌توجه شماست.
چه چیزی می‌خواهم به فرزندم بیاموزم؟ شاید می‌خواهید در مدیریت احساسات کودک به او کمک کنید یا کمکش کنید مسائل بهداشتی قبل از خواب را رعایت کند یا بفهمد انجام کارهای خانه جزئی از زندگی خانوادگی است.
گاهی بچه به شما گوش نمی کند یا به حرف های شما توجهی نشان نمی دهد، چون بدون اینکه توجه آنها را جلب کنید شروع به صحبت کردن می کنید و توجهش جلب نشده یا تمرکز ندارد. وقتی می خواهید با او صحبت کنید ابتدا مطمئن شوید که توجه او را جلب کرده اید. به خصوص در مورد بچه هایی که به راحتی تمرکز خود را از دست می دهند. برای جلب توجه کودک چند راه توصیه می شود که عبارتند از:
در مقابل بچه بنشینید و به صورت و چشم های او نگاه کنید.
با مهربانی و به آرامی صورت او را بالا نگه دارید که به چشمان شما نگاه کند.
در ابتدای صحبت کردن از جملاتی نظیر این استفاده کنید: لطفا به من گوش کن.
هر وقت به چشمان شما نگاه کرد، صحبت را شروع کنید. در طول صحبت می توانید با مهربانی دستان او را بگیرید یا دست روی شانه هایش بگذارید تا توجه او به شما باشد.
اکثر والدین وقتی می بینند بچه به حرف آنها گوش نمی کند فریاد می کشند. این کار را بدتر می کند. والدین آرام تر و مهربانانه تر صحبت کنند. نجوا کردن یک درخواست، نتیجه مثبت تری دارد تا اینکه صدا را بلندتر کنیم. وقتی پدر و مادر با صدای مهربانانه و آرام تری صحبت می کنند بچه ناخودآگاه بیشتر تمایل پیدا می کند که گوش دهد.
اگر می خواهید بچه از قوانین خانه و خانواده شما اطاعت کند لطفا درخواست خود را صریح و بدون سوالی کردن آن به کار ببرید. مثلا به جای اینکه بگویید: می خواهی اتاقت را مرتب کنی؟ بگویید: الان وقت مرتب کردن اتاقت است، لطفا برو اتاقت رو مرتب کن.
شما باید الگوی خوبی در زمینه گوش کردن باشید. به او نشان دهید که شنونده خوبی هستید. مهم نیست او در چه سنی قرار دارد، باید ببیند که شما در گفت و گو با دیگران چگونه رفتار می کنید و چگونه به دیگران گوش می دهید.وقتی با شما صحبت می کند مستقیم به او نگاه کنید. وقتی حرف می زند به صفحه تلویزیون یا کامپیوتر خیره نشوید. به او نشان دهید که به حرف هایش توجه می کنید و اهمیت می دهید. توجه داشته باشید که بچه ها تقلید کننده های خوبی هستند هر جور که با آنها رفتار شود رفتار می کنند.
هیچ وقت جملات خود را با این سه کلمه شروع نکنید تا بچه ها از شما گریزان نباشند. وقتی جمله را با این سه کلمه (اگر، تو، چرا ) شروع می کنید در واقع کودک تمایلی به شنیدن ندارد و از شما رویگردان می شود به این علت که:
کلمه اگر: گاهی می تواند یک کلمه تهدیدآمیز باشد و او را بترساند و بچه ها همیشه از ترس فرار می کنند مثلا: اگر به حرفم گوش نکنی ...
کلمه تو: با گفتن کلمه تو، کودک احساس می کند که از سوی شما مورد حمله قرار گرفته و شخصیتش مورد تهدید قرار می گیرد، به خصوص وقتی کلمات اغراق آمیز در مورد رفتارش به کار ببرید مثلا: تو هیچ وقت به حرف های من گوش نمی دهی!
کلمه چرا: با این کلمه از کودک خود می خواهید که چیزی را توضیح دهد، کاری که معمولا بچه ها قادر به انجامش نیستند مثلا: چرا به من گوش نمی کنی؟
