بلبرینگ خودرو چیست و چگونه کار می کند
خودرو › سایر
- 98/11/29
در کل بلبرینگ اصطلاحی است که به جز خودرو، در صنایع دیگری هم شنیده می شود اما قطعا کاربرد مشابهی با بلبرینگ خودرو ندارند. در کل به نوعی از چرخ دنده ها بلبرینگ گفته می شود که در هر وسیله ای که در آن چرخش وجود دارد، بلبرینگ هم دیده می شود. مانند ماشین ها، موتورهای دستگاه های صنعتی، اسکیت ها و حتی دیسک های سخت کامپیوترها. واژه ی بلبرینگ از دو بخش تشکیل شده که یکی به معنای گوی یا توپ است و دیگری به معنی تحمل کردن. بلبرینگ ها می توانند هم بارهای شعاعی و هم بارهای محوری را تحمل کنند و معمولا در جاهایی به کار می روند که بار به نسبت کوچک باشد. در یک بلبرینگ بار از لایه خارجی به گوی ها اعمال شده و از آنجا فشار به لایه داخلی منتقل می گردد. با توجه به کروی بودن گوی ها، نقطه تماسشان با لایه های درونی و بیرونی بسیار کوچک خواهد بود (تماس به صورت خطی و یا نقطه ای)، در نتیجه می توانند بسیار نرم حرکت کنند. از سوی دیگر با توجه به کوچک بودن محل تماس، اگر فشار بیش از حدی به گوی ها وارد شود می تواند موجب تغییر شکل یا خرد شدن آن ها گردد. در اینگونه موارد می توان از یاتاقان های غلطکی یا یاتاقان های غلطکی مخروطی شکل استفاده کرد. گونه خاصی از بلبرینگ ها، بلبرینگ های محوری نام دارند که برای سرعت های پایین در نظر گرفته شده اند و نمی توانند بارهای محوری شدید را تحمل کنند.انواع بلبرینگ
اکنون که می دانیم بلبرینگ چیست باید درباره انواع آن اطلاعات جامعی به دست آوریم. بلبرینگ ها بر اساس استفاده های گوناگون، انواع مختلفی داشته که هر کدام قابلیت تحمل بار مشخص محوری، شعاعی و یا هر دو را دارند. انواع بلبرینگ عبارتند از:
- بلبرینگ های شیار عمیق
- بلبرینگ های تماس زاویه ای
- بلبرینگ های کف گرد: بلبرینگ های کف گرد یک ردیفه، بلبرینگ های کف گرد دو ردیفه
- بلبرینگ های خود تنظیم
- بلبرینگ ایگرگ: این نوع بلبرینگ ها نوع تغییر شکل یافته بلبرینگ های شیار عمیق هستند.
رولبرینگ ها نیز از خانواده بلبرینگ ها می باشند، با تفاوت اینکه قابلیت تحمل بار بیشتر و سرعت پایین تری را دارند.
انواع رولبرینگ
- رولبرینگ های استوانه ای: رولبرینگ های استوانه ای کف گرد، رولبرینگ های استوانه ای ضربدری
- رولبرینگ های سوزنی: رولبرینگ های سوزنی با پوسته کشیده شده، رولبرینگ های سوزنی کف گرد
- رولبرینگ های مخروطی: رولبرینگ های مخروطی تک ردیفه و رولبرینگ های مخروطی دو ردیفه
- رولبرینگ های بشکه ای: رولبرینگ های بشکه ای کف گرد
کاربرد و وظایف بلبرینگ خودرو
وظیفه اصلی بلبرینگ خودرو کم کردن اصطکاک بین دو قطعه و جلوگیری از کشیده شدن دو جسم به یکدیگر است. مدلی از بلبرینگ ها که بلبرینگ شیار عمیق نام دارند و دارای یک شیار دایروی با شعاع برابر با ساچمه هستند. این بلبرینگ ها می توانند بارهای زیادی را تحمل کنند و در موارد بسیار زیادی کاربرد داند و در نوع های یک ردیفه و دو ردیفه عرضه می شوند. شاید ویژگی اصلی بلبرینگ ها سادگی و تفکیک ناپذیری باشد که منجر به کاربرد مناسب آن شده است. بلبرینگ ها گونه ای از چرخ دنده ها و از خانواده یاتاقان ها می باشند که در ابزارهای مختلفی که چرخش دارند، کاربرد زیادی دارند و قادر به تحمل بارهای شعاعی و محوری هستند و در قسمت هایی که بار نسبتا کوچک باشد بکار می روند.
در بلبرینگ خودرو، بارها از لایه خارجی به گوی ها فشار می آورند و از آنجا فشاری به لایه ی داخلی منتقل می شود. همچنین با توجه به شکل هندسی گوی ها، نقطه تماسشان با لایه های بیرونی و درونی بسیار کم است که منجر به حرکت نرم و راحت گوی ها می شود. از طرف دیگر با توجه به سطح تماس کم گوی ها با لایه ها، در صورت وارد شدن بار و فشار زیاد و بیش از حد، تغییر شکل و یا حتی خرد شدن گوی ها اتفاق می افتد که در این مواقع می توان از یاتاقان های غلطکی و یا غلطکی مخروطی شکل استفاده نمود. همچنین گونه ای دیگر از بلبرینگ ها وجود دارند به نام بلبرینگ های محوری که مختص سرعت های پایین هستند و قادر به تحمل بارهای محوری شدید نیستند و در لوازمی مانند میز گردان کاربرد زیادی دارند.
تصور کنید چرخ های خودروی شما استوانه ای شکل (مانند چرخ های تانک) بودند. در این موارد به دلیل تماس زیادی که سطح با این چرخ داشت اصطکاک بالا می رفت و در نتیجه سرعت حرکت پایین می آمد. در رولبرینگ نیز همین اتفاق می افتد. در نتیجه سرعت بلبرینگ بیشتر از رولبرینگ است. اگر بر بلبرینگ ها فشار زیادی وارد شود، ساچمه های داخل آن خرد می شود. بنابرین از بلبرینگ های ساچمه ای که ساچمه های ریز دارند در فشارهای کم استفاده شده و برای فشارهای زیاد از بلبرینگ هایی که دارای ساچمه های گرد تخته ای هستند استفاده می شود که به آن ها بلبرینگ های غلتکی می گویند. به نوعی از آن ها که دارای غلتک نازکی هستند یاتاقان سوزنی می گویند.
علائم بلبرینگ خراب خودرو
دو نشانه مهم برای اینکه ما متوجه شویم بلبرینگ ما دچار خرابی شده است، وجود دارد. یکی لرزش فرمان در هنگام رانندگی و دومین موردی که قابل اطمینان تر است، صدایی است که از چرخ به گوش می‌رسد که تا حدی ناهنجار و غیر متعارف بوده و یک صدای ممتد را به گوش می رساند. در واقع این صدا مانند این است که چیزی به چرخ گیر کرده و با بالا رفتن سرعت خودرو ریتم صدا هم تندتر می شود. پس باید به این علائم توجه کنیم تا دچار مشکلات ثانویه و متاسفانه در بعضی موارد جبران ناپذیر نشویم و در صورت وجود مشکل، سریعا به مکانیک ماهر مراجعه کرده و در صورت لزوم بلبرینگ چرخ را تعویض کنیم.
برای جلوگیری از خراب شدن بلبرینگ خودرو چکار کنیم ؟
نکاتی که بهتر است به آن ها دقت بیشتری کنیم تا از بروز ناگهانی خرابی بلبرینگ خودرویتان تا حد امکان جلوگیری به عمل آورید:
- سعی کنید بر روی دست اندازها سرعت خود را کم کنید. عبور با سرعت بالا از روی دست اندازها موجب خرد شدن بلبرینگ می‌شود.
- در انتخاب جنس بلبرینگ دقت کافی نمایید. دارا نبودن کیفیت مناسب، می تواند یکی از علل خرابی زودتر از موعد بلبرینگ خودرویتان باشد.
- توصیه می‌شود هر 5000 کیلومتر چرخ ها را جک بزنید و بچرخانید. اگر چرخ صدا بدهد و یا لق بزند بلبرینگ خراب شده و یا به اصطلاح بلبرینگ خرد کرده است.
